Ülkelerin oyun kurma gücü ekonomik ve silahlı gücünün yanı sıra; kendi içinde özgürlükleri ve refahı ne kadar yaygınlaştırdıklarıyla da ölçülür. 1989'da Sovyetler Birliği'nin çözülmesinden sonra dünya üzerinde oyun kurucu ülke olarak sadece ABD kaldı. Böylece dünya her alanda ABD'yi örnek almaya başladı. ABD'nin ardından demokrasi standartları itibarıyla dünyayı en çok etkileyen diğer bir güç de AB olmuştur.

Demografik ve ekonomik güçleri ne olursa olsun Rusya ve Çin sosyalizmi terk ettikten sonra arzu edilen anlamda etkileme gücüne sahip olamadılar. Son yıllarda Rusya'nın alternatif olma çalışmaları içine girdiğini görüyoruz. Özellikle İslam dünyasındaki Batı algısından yararlanmak istiyorlar.

Rusya, Suriye krizinde Çin ve İran'la birlikte hareket ederek Orta Doğu'da önemli bir üstünlük elde etti. Bu bize gösteriyor ki Rusya kâmil anlamda oyun kurucu olamasa bile en azından dengeleyici ve engelleyici rolü büyük.

Çin ise batıyla sadece ekonomik alanda bir rekabet içinde bulunuyor. Çin'in endüstriyel gelişimi, hammadde ihtiyacı ve dışa açılımı küresel rekabeti ortaya çıkartmıştır. Bu durum en fazla yeraltı kaynaklarına sahip ülkelerin işine yarıyor. Gelişmiş batılı ülkeler Afrika'daki yeraltı zenginliklerini sömürge dönemi mantığıyla beleşe yakın bir bedelle elde etmekteydi. Bugün özellikle Afrika'da kıran kırana bir rekabet var. Yıllar önce Japon ekonomisinin gelişmesi bu tür bir rekabet ortamı oluşturmamıştı.

İlginç olan ise Afrikalılar bu rekabette elde ettiklerini Batıda harcamaktadırlar. Bir başka açıdan bakıldığında Çin dolaylı yoldan Batı ekonomilerine destek vermektedir.

Rusya ve Çin komünist dönemde siyasi ve ekonomik olarak oyun kurucu ülke statüsünde dünyaya alternatif sunabilmekteydiler. Bugün her iki ülke de siyasi ve ekonomik olarak batı izlenimcisidirler. Dünyada tröstleşmiş birçok şirket, başta Çin olmak üzere 3. dünya ülkelerinde ucuz maliyetli ürün elde etmek ve rakip şirketlerle rekabet edebilmek için yatırımlar yapmaktadırlar. Bu durum Çin dahil ilgili ülkeleri bağımlı kılmaktadır.

Bu da gösteriyor ki; Rusya ve Çin demokratik standartlarını evrensel düzeye ulaştırmadıkları ve devlet zenginliğini yani refahı yaygınlaştırmadıkları sürece oyun kurucu ülke olamayacaklar.

Türkiye gibi bölgesel aktörlerin örnekliği endüstriyel üretim biçimlerinden çok sosyal alandaki uygulamaları önemlilik arz etmektedir. Aynı medeniyet kodlarına sahip ülkeler birbirlerinin etnik, dini, bireysel hak ve özgürlükler alanındaki gelişmelerini dikkate almaktadırlar.

Hükümetin AB üyeliği için gösterdiği cabaya ve son açıkladığı demokrasi paketine bir de bu açıdan bakmak gerekir.

AK Parti iktidarıyla birlikte Türkiye, İslam dünyasında yeni bir rol modellik üstlenmişti. Kendi medeniyet tasavvuruyla barışık bir siyasi parti, halkın özgür iradesiyle seçilerek iktidar olabiliyor. Özgür iradeyle seçmek ve sandıktan çıkan iradeye tabi olmak; en etkileyici yanı buydu Türkiye'nin. İslam dünyasındaki birçok ülke bugüne kadar bunu başarabilmiş değil.

Türkiye örnekliğinin yanı sıra 'birey hak ve özgürlükleri ile din ve vicdan hürriyeti' alanında birçok eksiklikleri bulunmaktaydı. Hükümet demokratikleşme paketiyle eksikliklerin giderilmesi yönünde önemli bir adım atılmış oldu. Böylece Türkiye içte normalleşme sürecine girmeye başladı.

Hükümet demokratikleşme paketiyle önemli bir adım atmıştır. Şimdi de gereken yasaksız örnek bir 'sivil anayasanın' yapılmasıdır.

Kendi medeniyet tecrübelerinden yola çıkarak hak ve özgürlükler anlamında evrensel standartlara ulaşmış toplumsal uzlaşmasını sağlamış bir Türkiye; bölgesinde gerçek anlamda rol modelliğiyle 'oyun kurucu' ülke statüsüne erişecektir.

AK Parti ve hükümet reformlara devam ettiği müddetçe Türkiye yerelden bölgesele ve küresele bir etkileme gücüne sahip olacaktır.

Türkiye'nin tarihi birikimi ve etkileme gücü; bugün 'oyun kurucu ülke' olarak kabul edilenlerin bile hayal edemeyecekleri kadar büyüktür.

http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/her-gelisme-yerelden-bolgesele-ve-evrensele-ulastirir/39891