"Balkanlarda, her gün yeni bir balangçtr" ifadesini birçok kez bu sütunlarda kullandm. Etnik ve dini yaplarn kark olduu bölgelerde her gün yeni bir olay beklemek ihtimal dâhilindedir. Bu daha çok merkezinde yer aldmz corafya ile ilgilidir. Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Dou ile snrnz varsa her sabah sizi bir sürpriz bekleyebilir.
Bir sabah uyandnzda Kafkaslar 'da Gürcistan toprak bütünlüünü korumak için Abhazya ve Güney Osetya'ya girmi olabilir. Nitekim üç yl önce bunu yaadk. Azerbaycan Ermeni igali altndaki reyonlarn (vilayet) ve Yukar Karaba topraklarn kurtarmak için savaa tekrar balayabilir.
Balkanlar'da Srbistan, Kosova'da Mitrovica'da yaayan Srp aznln haklarn korumak için askeri harekât düzenleyebilir. Makedonya, ülkedeki "radikal slam" savyla Arnavutlara yönelik sindirme operasyonu yapabilir-ki yapyor da.
Orta Dou'da sürpriz yok her gün, her saat her ey olabilir. lginç olan ise Balkanlar ve Kafkaslarda bölgesel güçler ve küresel aktörler, hemen veya biraz gecikmeli devreye girebilir, olaylara müdahale edebilirler. Ama Orta Dou için bunu söylemek zor. Orada taraflar yorulduunda çatmalar sona eriyor.
Bunlar merkezinde yer aldmz corafyay daha iyi tanmak için anlattm.
Tarihin tekerrür etmesiyle ilgili küçük bir hatrlatma yapaym ve sonra da Balkanlarn bugünkü haln konualm.
Küresel ve bölgesel istikrarszlk, ekonomik kriz olumaya baladnda radikal ve rkç siyasi partiler yükselie geçmekteydi. Bunu I. Ve II. Dünya Sava öncesinde gördük. Son aylarda da Avrupa'da kadm siyasi partiler, yaplan seçimleri kaybettiler. Son dakikaya kadar önde giden favori görülen adaylar sandktan hezimetle çkm oldular.
Avrupa'da olumu merkez sa ve sol denklemini: güvenlik, gelecek ve geçim kaygs bozmaya balam oldu. Nitekim geçen hafta Cuma günü yazdmz yazda Ratko Mladiç'in yarglanmas ve Srebrenica soykrmndan yola çkarak buna iaret etmitik.
Güvenlik, geçim ve gelecek kayglar Avrupa'da rkç ve milliyetçi partilerin yldzn parlatyor. Yeni yükselen yldzlar: Bulgaristan'da Ataka lideri Volen Siderov, Fransa'da Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen, ve Yunanistan'da Altn afak Partisi lideri Nikos Mihaloliakos'dir. ABD'de de seçimleri Cumhuriyetçiler kazanrsa hiç armam.
Evet, ne demitik: "Balkanlarda her gün yeni bir balangçtr."
Pazar günü Srbistan'da cumhurbakanl seçimleri yapld. Sandktan çkmasna kesin gözüyle baklan aday Boris Tadiç seçimleri kaybetti.
Slobodan Miloseviç döneminin Bakan yardmcs, Vojislav eelj'in Srp Radikal Partisi eski geçici genel bakan ve Srp Kalknma Partisi Genel Bakan Tomislav Nikoliç seçimleri kazand.
Nikoliç'in kazanmas, ABD ve Avrupal siyasiler tarafndan AB sürecinde olan Srbistan için beklenmeyen bir sonuç olarak ifade edildi.
Ancak, Hrvatistan'da yaynlanan Jutarnjilist gazetesinin internet sitesinde yer alan haberde " Avrupa Birlii Bakan Herman Van Rompuy ve AB Komisyonu Bakan Jose Manuel Barroso, sandklar açlmadan iki saat önce Nikoliç'in zaferini kutladlar."
Srbistan seçimleriyle ilgili birçok yorumlar yaplyor ve kayglar dile getiriliyor.
Hrvat tarihçi, dostum Prof. Dr. Ivo Banac, Bosna-Hersek'te yaynlanan Dnevni Avaz gazetesindeki röportajnda ilginç tespitlerde bulunuyor ve bilinenin ötesinde eyler söylüyor.
Bosna-Hersek'te ve Srbistan'da olan deiimlerin bir ksmn olumlu ve bir ksmn da olumsuz olarak deerlendiriyor.
Bosna-Hersek'te öteden beri Hrvatlar ve onlarn en güçlü siyasi oluumlar olan HDZ'nin (Hrvat Demokrat Birlii) yeni lideri Tomislav Karamarko'nun ayrlkç siyasete son vereceini ve Bosna Srp Cumhuriyetiyle Bosna'nn lehinde daha dengeli bir siyaset izleyecei yorumunu yapmakta. (Bosna'daki Hrvat siyasetini ve HDZa'y daha sonra deerlendireceiz.)
Ayrca Tadiç-Nikoliç, kyaslamasn yaparken; "Nikoliç'in Bosna siyaseti belli. Ama Tadiç, bilinenin ötesinde Büyük Srbistan politikas izledi" diyor.
Nikoliç, Yugoslav Halk Ordusu (JNA) ve Srp paramiliter güçlerle birlikte Bosna-Hersek'i igal ettiklerinde bizzat iin içinde yer almt.
Nikoliç'in kazanmas: Bosna-Hersek'te ki Srp Cumhuriyeti ile ilgili sorunlar derinletirebilir. Bosna Srp Cumhuriyeti Cumhurbakan Milorad Dodik Srbistan seçimlerinde Tadiç'e açk destek vermesine ramen.
Kosova'nn tannmas ve Srp aznln haklaryla ilgili gerginlii trmandracak siyaset izleyebilir.
Makedonya'daki milliyetçi düünceleri tevik edebilir. Son günlerde Makedon-Arnavut halk arasnda yaanan gerginlik siyasi krize dönüebilir.
Srbistan'n AB adaylk süreci etkilenebilir. Buna çok ihtimal verilmiyor.
Nikoliç, seçim zaferini ilan ettikten sonra ilk ziyaretini Rusya'ya yapacan açklad. Rusya Devlet Bakan Vladimir Putin buna kaytsz kalmad ve Srbistan'la ilikilerimiz tekrar tarihte olduu gibi olacak yorumunu yapt.
Boris Tadiç döneminin, tahmin edilebilen bir siyaseti vard. Tomislav Nikoliç ise bir bilinmeyen. Ya ruhani lideri Slobodan Miloeviç'in izinde gidecek veya verdii sözleri yerine getiremeyen bir lider olarak anlacak.
Küçük devletler büyük medeniyet kuramazlar ama ayar bozabilirler.
21.yüzylda da yeni çatmalarn yaanaca bir döneme giriliyor, tarihten ders alnmadna göre.
http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/?i=32544&y=SuleymanGunduz
