Gazete okuma alkanl kazandm andan itibaren köe yazarlarn ve yorumlar okumaya gayret ediyorum.
tiraf etmeliyim ki her zaman iç politikadan çok d politik analizler dikkatimi çekmitir. Belki de bu ilkokulda corafya ile daha yakn alaka kurmamdan kaynaklanyordu.
lk satn aldm kitap Arkn Kitabevi tarafndan yaynlanan " Modern Büyük Atlas"t. çinde fiziki ve siyasi haritalarn yan sra, ülkelerle ilgili özet bilgiler, insan ve ehir görselleri bulunuyordu. Gece gündüz bu kitaba bakyorduk. Ülkeler, bayraklar, ehirler, dalar ve nehirler, atlas okumak dorusu garipsenecek bir durumdu. Evet, biz atlas okuyorduk. Dünyaya açlan penceremiz buydu.
Aabeyim Yusuf'la birlikte defterlerimizin ortasndan yrttmz sayfalar üzerine corafya bilgisini zenginletirecek yarma yapardk. Ülke, bakent, ehir, nehir ve da isimlerini sorardk. Defterlerimizin sahifelerinin hzla tükenmesinden en çok rahmetli dedem mustaripti.
Belki de erken yalarda seyahate balama nedenim atlas okumamdr. Bu seyahatlerde bu okumalarn yararn çok gördüümü söylemeliyim. Gittiim her ülkenin benim için bilindik bir yan vard, anaydm sanki.
Bu ülkede siyasiler, yazarlar ve airler benim gibi ilkokul çalarnda atlas okumalar yapmlarmdr bilmem?
Bildiim bir ey varsa o da her kesimiyle bu ülke insannn corafya olan ilgisidir.
Avrupa'da yaayanlar için corafya bilgisi ticaret, kültür ve turizm için gereklidir. Siyasiler için diplomatik ilikiler kurmak ve siyasal nüfuz alanlarn artrmak içindir. Amerika ktas için durum birey ve devlet baznda bakldnda Avrupa'dan biraz farkldr.
Örneklemek gerekirse; Avrupa ülkelerinin yerli ahalisinin bireysel giriimlerinin dnda vatan edinmek gibi bir göç olgusu yoktur.
Bir ngiliz yurtta ah edip, vah edip Kanada, Avustralya, Güney Afrika, Hindistan, Yeni Gine, Hong Kong ve Zimbabve'deki günleri için hayflanmaz. Bunu Fransa, spanya, Portekiz, Hollanda, talya ve Belçika için de söyleyebiliriz. Bu ülkeler 17 ve 19. yüzyllar arasnda dünyann en önemli sömürgecileridir. Bunlara Almanya, Rusya, Çin ve Japonya'y ekleyebiliriz.
Amerika'y darda tutmamn nedeni ise yerli ahalisi istatistiki bir anlam ifade edemeyecek kadar azaltlm bir göçmen ülkesidir. Bu ülkenin bugünkü egemen ahalisinin Avrupa ve Afrika ile ilikisi vardr. Bu balamda bakldnda geleneklerini devam ettirmek adna ülkeleriyle en yakn ilikileri rlanda ve talyan orjinliler kurmulardr.
Cuma günü yazm yaynlandnda bir ey dikkatimi çekti. O gün yazlan yazlarn büyük bir ksm Suriye sorunuyla ilgiliydi. Bunu düündüm. Birbirinden habersiz olan yazarlar nasl ayn gün ayn konu üzerinde ortak satrlar olan yaz yazabiliyorlard. Bu durumu salt bir dini, tarihi ve insani duyarllk, hükümet politikalarna onaylamak, Suriye'de rejim destekçilii veya muhalifliiyle ilgili deildi.
Yeryüzünde hiçbir yer merkezinde bulunduumuz bölgeye benzemez. Din, dil, rk, kültür ve tarih bakmndan Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Dou kendine has bir corafyadr. Bu bölgelerin dndaki ülkeler buradan doan din, kültür ve tarihle ina olmulardr.
nsann yeryüzü serüveni bu topraklarda balad. lahi dinler Musevilik, Hristiyanlk ve slam'la birlikte insanl etkileyen dier felsefi düünceler de burada dodu.
Tarihin erken döneminden balayp 19. yüzyla kadar insanolunun kurduu büyük medeniyetlerin çounluu bu havzann yani Dou Akdeniz havzasnn ürünüdürler. Msr, Büyük skender, Pers, Roma, Kartaca, Bizans, Emevi, Abbasi, Büyük Selçuklu ve Osmanl mparatorluklar gibi.
mparatorluklar bu corafyann çok dinli, çok dilli, çok kültürlü ve çok etnik yapsn modern zamanlara göre daha iyi korumulard.
Vatan edilmek için hiçbir yer, içinde yaadmz corafya kadar bedel ödememitir. Buray anavatan edinmi insanlarn Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Dou'da vatanlar var. Bölgede gelien her olay Türkiye'de yaayanlarn hanelerinde gelimi gibidir ve bizleri ilgilendirir.
Ege, Trakya, Dou Karadeniz, Dou ve Güney Dou Anadolu bölgesinde yaayanlar kar yaka insanlaryla akrabadrlar ve komudurlar. Ortak din, dil, rk, kültür, tarih ve öyküleri vardr.
Bata bu ülke insanlar olmak üzere bölgedeki tüm halklarn görevi "yaadmz corafyay dârusselâm yani bar yurdu" yapmaktr.
Her siyasetçi, düünür, yazar, sanatç, bürokrat bu idrak içinde olmak zorundadr. Bunu salt tarihi mirasla veya siyasi ve ekonomik durumla ilikilendiremeyiz.
Bu düünce ile hareket etmek ne tarihi bir miras ihya etmek veya ne de yeni bir emperyalist strateji peinde komaktr. Ortalama bir insan ömrü saylmayacak bir zaman önce çizilmi snrlar eski atlasmn sahifelerindedir.
Dünya üzerinde bu ülke snrlar kadar geçikenlii olan baka snr yok. (Bir güvenlik zaaf olarak alglanmamaldr.)
Bu corafyada huzuru birlikte yaama iradesi salamtr. Her zaman ayrlk talepleri çatma kültürünü tetiklemitir.
Biliriz ki: özgürlükler bütünletirir, yasaklar böler.
Farkllklarmz bu corafyann zenginliidir.
http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/?i=32673&y=SuleymanGunduz
|