'Her ey ben yaarken oldu bunu bilsin insanlar/ben yaarken koptu tufan' Erbain iirinin giriinde bu msralara yer verir smet Özel.
Yaadm zaman diliminde o kadar çok olaya tanklk ettim ki yazya bu sözlerle balayaym istedim.
Dün Bosna-Hersek'in Srebrenica kentinde yaanan soykrmn 18. ylyd.
Bu yl DNA testleri sonucu kimlikleri belirlenmi 409 kii topraa verilmi. Böylece yaklak 6 bin kiinin kimlikleri belirlenmi oldu. Bugüne kadar toplu mezarlardan çkartlan insan says sadece Srebrenica'da 8 bin 372 kii.
Bosna Hersek'te henüz el dememi toplu mezarlar var.
Dün Srebrenica'da topraa verilenlerden bir tanesi çocuktu.
2006'da Potiçar'de yaplan defin merasimine katldmda mezarlk alann dolatm. 3 binin üzerinde mezar ve defin sras bekleyen 400 kii vard.
Mezarlk alanna baktm yabanc konuklarn dnda Anadolu'da bir ehirde büyük bir felaketten sonra ölülerini defin için toplanan kalabalklara benzettim.
17 Austos 1999 Marmara depreminde Sakarya'da ölenler için Serdivan, Balar veya Emirda mezarlnda düzenlediimiz defin merasiminden fark yoktu. Dünkü görüntüler de aynyd. Her yl ayn yerde ayn merasimi yapacak ve yaralarmz yeniden kanatacaz.
Merasim alann dolarken daha önce defin edilmi mezarlardan birinin üzerinde çömelmi ve alayan bir kadn gördüm. Bir çocuun saçn okar gibi elleriyle otlar svazlyordu. Mezarn boyundan bir çocua ait olduu anlalyordu. Anneye yaklatm dudaklarndan hçkrkla kark belli belirsiz Kur'an'dan sureler kelimeler dökülüyordu:
'Ve izel mev'udetu suilet. Bi eyyi zenbin kutilet.'
'Diri diri topraa gömülen kza, hangi günah sebebiyle öldürüldüü sorulduunda,' (Tekvir, 8-9)
Kafam kaldrp mezarlk alanna baktmda onlarca benzeir mezar görebiliyordum. Mezarlk alannda çocuklarnn, kardelerinin, babalarnn, elerinin ve akrabalarnn mezarlar banda Kur'an'dan sureler okuyan binlerce insan vard. Fatihalar, hlas Suresi ve Yasin-i erifler birbirini takip ediyordu.
'Yâsîn,
Hikmet dolu Kur'an hakk için,/Sen üphesiz peygamberlerdensin./Doru yol üzerindesin./(Bu Kur'an) üstün ve çok merhametli Allah tarafndan indirilmitir... (Yasin,1-5)
Kulak kesildiinizde mezarlktan yükselen sesler birbirine eklenerek büyük bir ahenk içinde yeryüzünü kuatyordu.
Çok merhametli Allah…
Bosna Hersek kurucu Cumhurbakan merhum Alija zetbegoviç Bosna Hersek'te sava döneminde yaananlarla ilgili halkna seslendiinde:
'Savata büyük zulme uradnz. Zalimleri affedip affetmemekte serbestsiniz. Ne yaparsanz yapn, ama soykrm unutmayn. Çünkü unutulan soykrm tekrarlanr. Bize yaplan soykrm unutursak bunu bir daha yaamaya mecburuz, size asla intikam peinden koun demiyorum ama yaplanlar da asla unutmayn!' diyordu.
Ve ekliyordu: 'Tarihimizi kanmzla yazdk. Evlerimiz yaklp ykld. Dümanlarmz mert deildi, alçakça katliamlar yaptlar. Yaplan katliamlar dünya imdilerde ortaya çkartlan toplu mezarlardan anlamaktadr. Bu gerçekleri haykrmtk, duyan olmamt.'
18 yl sonra gelinen noktada deien bir ey yok. Yeryüzünün hal-i pür melali ortada. Bosna Hersek'te batnn kutsal deerleri için kan dökülmütü. slam dünyasnda da kurulu sistemlerin ali menfaatleri için.
Dün Srebrenica'da topraa verilenlerden bir tanesi daha çocuktu ve ad konulmamt. Ailesi mezar ta isimsiz kalmasn diye çocuklarnn adn Fatma koydu.
Önümüzdeki yl Poticari mezarlna yeni bir anne gelecek çocuunun uzayan saçn okamaya. Sonraki yl bir baka anne. Bir sonraki yl bir baka anne...
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/srebrenicada-isimsiz-mezar-taslari/38542 |
