Önceki gün Karadeniz'deki askeri tatbikata katlmak üzere ABD ve Fransa donanmalarna ait iki sava gemisinin boazdan geçiini seyrettim. I. Dünya Sava'n okuyanlar için ne kadar ana bir durum. 'Tarih tekerrür mü ediyor?' diye düünmeden kendimi alamadm.
100 yl önce 1914'de Akdeniz'de ngiliz ve Fransz sava gemilerinden kaçan Goben ve Breslau adnda iki Alman sava gemisi Çanakkale Boaz'ndan geçerek stanbul'a gelmiti. Osmanl bayra çekilerek Yavuz ve Midilli olarak adlar deitirilen bu gemiler, askeri tatbikat için Karadeniz'e çkmlard. Daha sonra Odessa, Sivastopol, Novorossisky ve Tedosya limanlarndaki Rus donanmasn bombalamlar. Bu olayla Osmanl Devleti I. Dünya savana girmiti.
Asya Pasifik Dou ve Bat Avrupa'y darda tutarsak; I. Dünya Savann geçtii alanlar bugün kriz alanlarn oluturuyor. Balkanlar, Krm, Kafkaslar ve Afganistan'dan Fas'a kadar Orta Dou.
100 yln banda Osmanl Devleti'nin tarih sahnesinden çekilii esnasnda yaanan olaylar biraz farkllaarak bugün de devam ediyor.
Bugünlerin en scak gündemi: Krm, Suriye ve Filistin Sorunu.
Her ne kadar ABD Krm için Rusya ile savamayacan açklasa bile gerginlik siyasi, ekonomik ve askeri hamlelerle trmanyor. ABD-AB, siyasi ambargoya Rusya Devlet Bakan Aleksandr Putin, Babakan Dimitri Medvedev ve Dileri Bakan Sergey Lavrov'un dndaki tüm siyasileri ekledi. ABD- AB'nin siyasi, ekonomik ve askeri ambargo tehdidine kar Rusya da AB ve Ukrayna'ye doalgaz sevkiyatn durdurabileceini açklad.
Bu ara AB'nin dou snrnda ve Karadeniz'de NATO askeri tatbikatlar balad. Rusya 10 binlerce askerini bata Ukrayna olmak üzere bat snrna yd. Anlalan Karadeniz'de, Dou Avrupa'da ve Baltk Denizi'nde sular snyor. Anadolu'da bir insana yöneltilen silah bo olsa dahi ilk söylenen 'dikkat et eytan doldurur' sözüdür. Silah eytan doldurur mu bilmem. Bekleyip göreceiz.
ABD-AB ambargosu ve askeri tatbikatlar yaygnlatkça: Krm'dan sonra bata Donetsk ve Harkov olmak üzere Ukrayna'nn güney dou aksnda sarsntlar balad. Velhasl Krm'la balayan süreç Rusya ve ABD-AB arasnda bir satranç oyununa dönütü. Rusya'nn geri adm atma niyeti yok.
Bunun yansmalar üphesiz Orta Dou'daki gelimeleri de etkileyecektir.
Suriye sorunun çözümü için toplanan Cenevre-2 görümelerinin baarszlkla sonuçlanmasnn ardndan imdi de Filistin-srail bar görümeleri kopma noktasna geldi. Oysa ABD Bakan Barack Obama Bakan seçildikten sonra Filistin-srail barn salayacana inanmt. kinci döneminde de bu konuda Dileri Bakan John Kerry'i tam yetkili olarak görevlendirdi.
Kerry'nn açklad takvime göre Mart aynn sonunda bar süreciyle ilgili taslak metin taraflar arasnda kabul edilmeliydi. srail, barn temini için öne sürülen artlara uymamas yetmiyormu gibi imdi de ABD'nin askeri srlarn çalarken suçüstü yakalanan ve srail adna casusluk yapt gerekçesiyle ömür boyu hapse mahkûm edilen Jonathan Pollard'n serbest braklmasn talep etti.
Görümelerin tkanmas ve srail'in yükümlülüklerini yerine getirmemesi üzerine Filistin Devlet Bakan Mahmud Abbas 15 adet uluslararas sözlemeyi imzalad. Misilleme olarak srail Devleti, Bat eria'da toplad ve Filistin Devleti'ne ödemesi gereken 100 milyon dolarlk vergi gelirini bloke etti.
Bunun üzerine ABD müzakerelerin durdurulmas ihtimalinin gündeme alnabileceini, ebediyen müzakere yaplamayacan açklad. Kerry: 'Brakrz ve ne haliniz varsa görürsünüz' dedi.
Bu ara Gazze ambargosunun dayanlmaz bir hal aldn da not dümeliyim.
Bu artlar altnda bar ihtimali zor gözüküyor.
ran'n uluslararas sistemle barma hamlesine, Suudi Arabistan'n ran Cumhurbakan Hasan Ruhani'yle diyalog gelitirme isteine, farkl bir biçimde olsa da Suriye sorununun yava yava yeniden gündem almasna, bunlara Türkiye, Irak ve Msr'daki seçimleri de eklersek: Orta Dou'da yeni sorunlarn ve dengelerin olumas kaçnlmaz gözüküyor.
Yaz scak ve zorlu geçecek, dünyay yeni gelimeler bekliyor.
Not: Cuma günü yazmn balnda hata yaptm. Yazar dostum Vahdettin nce uyard ve doru bal gönderdi. Dorusu 'Xwedê ji te razî be Abdülkadir' olacakt. Okuyuculardan özür diliyorum.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/sicak-ve-zorlu-yaza-dogru/51286
|
