Geçen hafta Kudüs ve civarn dolatm. Gittiimiz her yerde Türkiye'den geldiimizi örendiklerinde yönelttikleri ilk soru Suriye üzerine olmaktayd. Sorularn dilinden ve eletirilerden çkarttm sonuç: slam dünyasndaki hiçbir iç sava Müslümanlar arasnda bu kadar ayrtrmaya neden olmad.
Felaketin boyutlar her gün bir önceki güne göre artmakta. Güne çatmalardan, bombalamalardan ve açlktan ölen insan haberleriyle balyoruz. Katliamlar, ikenceler, ykmlar ve göçler tahammül snrn am durumda.
Dönelim Cenevre-2 görümelerine.
Suriye sorununa çözüm bulmak amacyla Montrö'da balayp Cenevre'de devam eden görümeler 10 ubat'ta tekrar bir araya gelmek üzere sona erdi. Görümelerin ilk turunda arzu edilen anlamda bir sonuca ulalamad. Bunu söylerken aslnda neyi beklediimizi de ifade etmemiz gerekir.
Benim beklentim öncelikle atekesin salanmas ve kuatma altndaki bölgelerde yaayan sivil halka insani yardmlarn ulatrlmas. Ardndan Suriye'nin kendi geleceini belirleyecek siyasal ortamn oluturulmasyd. Anlalan bu üç konuda da tam bir ilerleme salanamad.
Montrö görümelerinin ilk toplantsnda müzakere dili uzla temelinden öte restlemelerle balad için çözümden uzak geliti.
Ayrca Montrö'da Suriye iktidar ve muhalefeti, kendilerini destekleyen vekili ülkelerin etkisinde kald. Muhalifleri destekleyen ülkelerin mevcut iktidarla devam edilemeyeceine dair beyanlar bir anlamda savan sürdürülmesi anlamn tayordu. Bu zemin üzerinde bar kurmak oldukça zor gözüküyor. Müzakere dili de bu olmamalyd. Dolaysyla her ey bunun üzerinde temelleti. ktidar destekleyen unsurlarda bu konuda kararn Suriye halkna ait olmas vurgusunu yaptlar.
Müzakere ad üstünde sorun tekil eden konularda belirli tavizler verilerek ve kazanmlar elde edilerek yürütülür. lk sunumlar tavizler üzerinden yürütülmeye baland için müzakere dilinden çok müdahale dili öne çkm oldu. Bu durum muhalifleri destekleyen unsurlar tatmin etmi olabilir; ama bugünkü hale çare olmayacak ve sava devam edecek.
Muhalefetin ve destekçisi ülkelerin yapmas gereken Suriye'de halkn özgürce karar verebilecekleri bir vasatn olumasna yönelik bir dilin inas olmalyd.
kinci oturum Cenevre'de gerçekleti. Cenevre-2 süreciyle ilgili tek olumlu açklama arabuluculuk görevini üstlenen BM ve Arap Birlii Suriye Özel Temsilcisi El Ahdar el-brahimi, görümeler aylarca sürse bile devam edeceklerini açklamasyd.
Arabuluculuk görevini üstlenen El brahimi bandan beri taraflara müdahalenin daha büyük sorunlara neden olacan; sorunun müzakere yöntemiyle çözülmesi gerektiini söylüyordu.
Cenevre-2 tamamen baarsz m oldu?
Elbette hayr, Cenevre-2'de elde edilen baar sanrm taraflarn birbirlerini tanmalar, müzakerelere devam etme karar almalar, kuatma altndaki Humus ve Yermük'e BM organizasyonu ile insani yardmn ulamasna izin verilmesi, ayrca Humus ehrinden çocuklarn ve kadnlarn ayrlabileceine dair bir umudun belirmi olmas oldu.
Sanrm en büyük sorun; Suriye muhalefetini destekleyen ve Cenevre-2'de Rusya ile eit ortak olarak masaya oturan ABD'nin çözüme yönelik tavrndaki kararszlktr.
ABD Dileri Bakan John Kerry'nin sorunun 'girift ve zorlu' olduunu ifade etmesi, Ulusal stihbarat Bakan James Clapper'n: 'imdiki ihtimaller gösteriyor ki, Esad rejimi, kimyasal silahlarn arndrma tartmalarna baland sürece geçen yla göre daha da güçlü ve bu süreç de çok yava iliyor' açklamalarnda bunu görmek mümkün.
ABD'de muhalefetin silahlandrlmasn ve müdahale edilmesini destekleyen bata Senatör John McCain ve Lindsey Graham olmak üzere birkaç Cumhuriyetçi senatör bulunmaktadr.
ABD'nin slam Dünyas'ndaki sorunlarla ilgili siyasetine baktmzda iki bal bir anlayn ortaya çktn görmekteyiz. Bir tarafta Bakan Obama ve ekibi, öte yanda Dileri Bakan Kerry ve bir ksm Cumhuriyetçi senatörlerin izledii siyaset. Bu anlay Obama'nn ilk döneminde de görülmekteydi. Buna ramen son kararlar Bakan tarafndan veriliyor. Bugün de buna benzer bir durum söz konusu.
Örneklemem gerekirse ABD'nin Irak'tan çekilme süreci. Bu konuda Bakan Obama'ya yönelik en ar eletiri 'ABD'nin elde ettii kazanmlar kaybedecei yönündeydi.'
Oysa Obama bandan beri ABD'nin çatma dilinden çok barn dilinin kullanlmas gerektiini savunuyor.
Suriye sorununda da Kerry ve Neocon anlay müdahaleden yana tavr taknrken, Obama daha ihtiyatl ve müzakereyi önceleyen bir yaklam içinde.
Kafa karkl, her alanda Esad'n güçlenmesi, muhaliflerin organize olamamalar ve müzakere üslubu çözüme yönelik umutlar tüketiyor.
Ümit ediyorum ki; 10 ubat'ta balayacak Cenevre-2'de uzlamaya yönelik bir adm atlr. Bar salandnda Esad'n ve Baas rejiminin iktidar sürdürmesi mümkün deildir. Deilse Suriye sorunu bölgesel ve küresel anlamda büyük bir krize doru evirilecek. Bedelini masum halklar ödüyor/ödeyecektir.
Suriye sorununa çözüm bulunmadan insanln huzur ve güven içinde olmas imkânszdr.
Bu günahn karanlk gölgesi sorumlular kyamete kadar takip edecektir.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/baris-icin-son-umut-cenevre-2/50191 |
