Dede Efendi ve ehzadeba caddesinin kesitii nokta stanbul'un merkezi saylyordu. Gökyüzüne çkp baktmzda veya pergelimizin sivri ucunu koyup bir daire çizdiimizde dünyann merkezinin de buras olduunu göreceiz. stanbul geçmi dönemlerde dünyann merkeziydi bugün de.
Gündelik haberleri izlediimizde tarihin tekerrür ettii ile ilgili bir kanaate sahip olabiliriz. Her gün Avrupa, Asya ve Afrika ile ilgili yeni bir habere uyanyoruz. Asya ve Afrika'da yaanan olaylar gündemimizi alt üst ediyor.
Bat dünyasnda halkn gündemini, uzun zamandan beridir ekonomik sorunlar oluturuyor. Ekonomik alanda alnmas gereken önlemler konuuluyor. Askeri müdahaleler ikinci planda yer alyor.
Çok uluslu müdahale; Somali, Bosna, Kosova, Afganistan, Irak ve son olarak da Libya'ya yaplmt. Irak ve Libya müdahaleleri ekonomik kaynaklara el konularak ksmen sonlandrld. 2014'de de ABD'nin Afganistan'dan ayrlaca açkland.
Asya ve Afrika'da ortaya çkan sorunlar mevcut uluslararas sistem ve liderlii ile çözülebilir gözükmüyor. Uluslararas sistem ve liderlik artk, bar koruma ve kurma konusunda yetersiz. Böyle bir kaygsnn da var olduunu sanmyorum.
stikrarszlatrma yeni bir yönetme tarz haline dönütü. Avrupa, Asya ve Afrika bunun örnekleriyle dolu.
'Arap Bahar' olarak ifade edilen Tunus'tan balayp, Msr, Yemen ve Libya'da rejim deiikliklerine neden olan hareket; geni bir corafyada yeni sorunlar ortaya çkartt/çkartld.
Uzun zamandan beridir beklenen olay gerçekleti. Fransa Mali'ye askeri müdahale de bulundu. Böylece Fransa'nn Libya'ya yönelik askeri operasyonda itahl davranmasnn nedenleri ortaya çkmaya balad. Cezayir'de istikrar korumak ve Orta Afrika kuanda yedi emin olmak.
'Uzun zamandan beri beklenen olay'! evet, bu müdahale beklenen bir olayd. 2009'dan beri Fransa Orta Afrika kuanda istikrarszlatrma siyaseti uyguluyordu. slam dünyasnda ki deiim dalgasnn etkileri de müdahaleye uygun bir zemin hazrlad.
Bat'nn ibirlii içinde bulunduu, destekledii liderlerin, rejimlerin devrilmesiyle ilgili süreç üzerine olumlu ya da olumsuz deerlendirme yapmann henüz erken olduunun farkndaym.
Ortaya çkan tabloda: sürecin Tunuslu seyyar satc bilgisayar mühendisi Muhammed Boazizi'nin kendisini yakmasyla balamaddr.
Biraz eskiye gitmek 1989 Sovyetler Birlii'nin çözülmesine, ABD'nin 11 Eylül 2001'de urad saldrya veya bir baka ifadeyle 'Amerikan iç darbesine' bakmak gerekir. Bu iki krlma an için yüzyl sonra tarihçiler, siyaset bilimciler ve sosyologlar önemli eserler verecekler. 21.yüzyln yeni igal hareketinin önemli anlar olarak bu tarihlere atfta bulunacaklar.
Yalta bulumas 'II. Dünya Sava' sonrasnn planlanmasyd.
3 Aralk 1989'da Malta'da bir araya gelen ABD Bakan George Bush ve Sovyetler Birlii Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov, 'souk sava'n bittiini resmen ilan etmilerdi. Bu buluma aslnda sadece souk savan sona eriini deil sonras yan '21.yy planlamasyd' aslnda.
ABD'li siyaset bilimci Jay Ulfelder'in Washington Post gazetesinde yaynlanan aratrmasnda 'Batnn listesinde Orta ve Kuzey Afrika (Pan-sahel) dâhil olmak üzere 30 ülkede darbe yaplaca' iddiasnda bulundu.
Uzak Asya, Orta Dou ve Afrika'da ortaya çkan gelimelerde bunun ipuçlarn görmemiz mümkündür.
Gelinen noktaya baktmzda: Libya igaline kar çkan ve bunu 'Haçl seferi' olarak deerlendiren Rusya, Mali müdahalesinde Fransa'y desteklemektedir. Herhalde bunu sadece enerji kaynaklarnn paylamnda rol almak olarak deerlendirmeyeceiz. Ülkeler yeni durumlara kar yeni pozisyonlar alyorlar veya planlanan uygulanyor.
Libya'da uluslararas ittifakla birlikte Kaddafi rejimini devirenler bugün Mali'de Fransa'ya kar savayorlar!
Mali müdahalesi bana ABD Bakan Obama'nn Libya için söyledii 'askeri postal dedirmeden kazandmz sava' ifadesini hatrlatyor. Mali'den sonra çanlar Moritanya, Gine Bissau, Liberya, Nijer, Nijerya, Sudan, Eritre, Somali ve Kongo için çalacak. Buna ran, Afganistan, Pakistan ve Banglade gibi ülkeleri eklemek mümkün.
Dünya yeniden paylalyor. Ya eklemlenerek pay kapmaya çalrsnz, ya da hakkn ve adaletin savunucusu olursunuz.
Fidel Castro'nun dedii gibi: Esta humanidad tiene ansias de justica (nsanlk adalet bekliyor.)
Yeryüzünde hakk ve adaleti temsil edecek bir merkezin olmas kaçnlmazdr. Pergelimizin ucunu nereye koymusak merkez oras olacaktr.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/insanlik-adalet-bekliyor/36002
|