Sudan’da telle örtülmü pencerenin arkasndan bakan kadnn fotoraf neden bu kadar etkileyici. Beyaz telin ardnda, mavi baörtülü siyah bir yüzün yaratt görsel etki nedeniyle mi; çerçevenin içinde bir baka çerçeve yaratp kendi konusuna odakland için mi? Yoksa, belli ki yabanc gözlerden korumak, mahremine dört kolla sarlmak için pencereyi telle kapatan hayatn içinden darya doru bakan kadnn, kstrlmln anlatan sembolizmi nedeniyle mi? lk sebep bunu iyi bir fotoraf yapyor, ikincisi ise ‘etkili’ klyor.
Tpk Yemen’deki satc gibi. Satcnn içinde oturduu bir nevi sokak dolabndan ibaret olan küçücük dükkan, arkadaki raflar dolduran, kapaklara aslan kaln kemerler ve hançerle birlikte geçmi bir zamana ait gibi. Her ne kadar üzerinde modern bir dükkan tentesi olsa da... Bu fotorafn zamanlar aras git gelleri, otantiklii, çekenin orada olma halini fsldayan biriciklii mi onu etkili klan? Yoksa, darack dükkannn içine çökmü, kadrajn dnda bir yere yönelttii baklarnn ardnda dalp gitmi dükkancnn yorgun argnl ve hüznü mü? kisi de, ama en çok bu otantik görüntüden dar doru akan ve fotoraf ele geçiren insan unsuru. Yani dünyann her yerinde, her zamanda her insann yaad ruh durumlarndan birini gösterebilmesi.
Fotoraf makinasyla gezen adam, önce talar topraklar, sonra garip adetleri sonra insanlar ve farkl yaamlar tad kendi insanlarna. Her görüntünün özel ve ilginç olduu ça çok geride kald. Bugün cep telefonuyla her gördüünü imgeye dönütüren insanla, fotorafç arasndaki fark ne? Belli ki, bakalarnn trajedilerini dert edinebilmesi, onu göstermesi. Yani Edward Said’in entelektüele biçtii gömlein içine girebilmesi…
Ne hekimliin ne corafyalarn snrlarna samayanlardan biri, Süleyman Gündüz. Di hekimi, siyasetçi, sosyolog, sivil toplum gönüllüsü ve fotorafç… Madurun yannda olma çabasn bazen dernekler kurup yardmlar toplayarak, bazen diplomatik pazarlklara dahil olarak bazen de önlüünü giyip yoksunluklar gidermek üzere bizzat çalarak sürdüren biri. Yanndan eksik etmedii fotoraf makinesi ise Sudan’da, Filistin’de, Yemen’de, Mekke’de gördüklerini göstermek için bir araç. Mesela Filistin’de, yklan evlerin tozuna toprana bakan o objektif her defasnda kadrajn içine bir kadn da katm. Çünkü biriketlerle birlikte krlp dökülen hayatlarn ancak bir kadnn öfkesiyle anlalacan iyi biliyor.
Sudan ve Yemen fotoraflarnda suyu ve zaman arayan insanlarn baklarndaki, durularndaki hal fotoraflarn esas gücü. Dedik ya fotoraf, teknik beceriyi ap da insani olan yakalad yerde, bir gezginin gözlemlerinden öteye geçebiliyor. Gezgin, ite o zaman fotorafç oluyor.
Süleyman Gündüz’ü doktor ya da siyasetçi olmaya yönlendiren nedir bilemeyiz belki, ama deklanöre neden bast ortada. Hayat seyretmekle yetinemedii, onu dönütürmek, gördüü insanlarn baklarn bakalaryla da paylaabilmek için fotoraf çekiyor. Ya da en azndan öyle anlalyor.
|
