Arap Baharyla birlikte slam dünyasnda meydana gelen deiim dalgas baz ülkelerde kitlesel gösterilerle baarya ulam, bazlarnda ise mevcut sistem tarafndan iddetle bastrlarak sonlandrlm ve bazlarnda ise iç savaa dönümü durumda.
En zorlu deiim Yemen ve Libya'da yaand. Bu balamda Rusya ve Çin'in olumsuz tavrna ramen Libya'ya uluslararas müdahale yapld, Kaddafi öldürüldü ve yeni bir dönem balad.
Bat dünyas Libya lideri Albay Muammer Kaddafi'den nefret etmekte ve slam dünyasnda kendisine sahip çkacak bir ülke de bulunmuyordu, dolaysyla uluslararas müdahale sorunsuz sonuçland.
nsan Haklar Örgütleri, demokratik taleplerin ortaya çkt andan itibaren Suriye'de Bear Esad ve Baas rejiminin 36 bin 359 kiiyi öldürdüünü ve 76 bin kiinin de kayp olduunu açklad. Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Irak'a snan mülteci says ise 300 bine yaklam durumda.
Bütün bu verilere ramen Suriye iç savann gerçek rakamlar hiçbir zaman bilinmeyecek.
Bu tabloya ramen uluslararas irade Suriye'ye müdahale konusunda büyük bir kararszlk sergiliyor. Türkiye, BM nezdinde yapt bavurular sonuçsuz kald. Oysa bu tablonun çok az Libya'ya müdahale edilmesini salamt.
Suriye'nin jeopolitii, jeostratejisi ve jeokültürü Afganistan, Irak ve Libya'ya benzemiyor.
Suriye krizi, Türkiye, Rusya, ran, Irak, Lübnan, Filistin ve srail'i direkt ilgilendiriyor. Ayrca Müslüman-Hristiyan ve ii-Suni yaplar üzerinde de etkisi bulunuyor.
Krizin derinlemesi bölgedeki ülkelerin iç güvenliini tehdit ediyor, etnik ve dini farkllklarn birbirlerine kar dümanln artryor.
Türkiye, kriz balad anda Suriye yöneticilerinden demokratik deiimi önceleyen politikalarn uygulanmasn talep etmiti.
Olaylarn demokratik kitle gösterilerinden çkarak silahl çatmaya dönümesi gerek iç siyasette ve gerekse d siyasette tüm yöntemleri deitirdi.
Sorun artk bir iç savat. ran ve Lübnan Hizbullah', Esad ve yönetiminin devrilmesini kendi iç güvenlik sorunu olarak görüyor ve bu konuda sert bir duru sergiliyor. Bu duru Rusya ve Çin'i etkiliyor.
Mevcut rejiminin kalmas da artk Türkiye için de sorun oluturuyor. Bu naif nokta provokasyonlara açk bir durum ortaya çkaryor.
El Arabiya televizyonu, Suriye'nin düürdüü Türk jetinin pilotlarn sa olarak ele geçirdiini ve öldürerek uçak enkazna yerletirmi olduunu iddia etti.
Bu konu tartlrken bat medyasnda iki adet 'Kürdistan' haritas yaynland. Haritann birinde; 'Kürdistan topraklar', Suriye, Irak, ran ve Türkiye'de Kürtlerin çounluk olarak yaad bölgeleri, Hatay, Adana ve Mersin'i kapsayarak Ak Deniz'e uzanyor. Dierinde ise denize ulam söz konusu deil.
Bütün bunlarn ardndan Akçakale'de olanlar, krizin Türkiye'yi sürece dâhil etmeye zorlamakta olduunu gösteriyor.
Akçakale ilçemize düen top mermilerinin dnda, daha önce de birçok kez snr ihlallerinde bulunulmu ve bir keif jeti düürülmütü. Hükümet bunun gereini yapmak zorundayd.
Uluslararas hukuk çerçevesinde, NATO'nun 4.ve 5. maddelerinin ilerlik kazanabilmesi ve müdahale edilebilmesi için ittifak ülkesinin direkt saldrya uramas gerekiyor.
Hükümet, saldry Suriye Özgürlük Ordusu'na kar savaan Suriye Ordusu tarafndan atldn kabul etmi bulunuyor ki: yeni angajman kurallar ve uluslararas hukuk gerei önceki akam saatlerinden dün sabaha kadar misillemede bulundu.
Gün boyu televizyon yorumcularn dinledim ve sosyal medyada yazlanlar takip etmeye çaltm. Dorusu ne kadar sava taraftar insan varm. Sava playstation oyunu veya bir Hollywood filmi zannediyorlar. Savan sonuçlarn hiç düünmediklerini görüyorum.
Suriye Enformasyon Bakan mran ez-Zu'bi; 'konuyu aratracaklarn ve ölenleri ehit olarak kabul ettiklerini' ifade eden açklamalarda bulundu. Rusya Dileri Bakan Sergei Lavrov bunu özür olarak kabul etti ve taraflar itidale davet etti.
Reel politik açdan bakldnda Suriye'nin Türkiye'ye kar saldrgan tavr içinde olabilme lüksü yok.
Hükümet Irak'ta bulunan askerlerimizin görev surelerinin uzatlmas ve Suriye'ye askeri harekâta izin veren tezkereyi mecliste kabul etmitir. Ümit ediyorum bu durum caydrc olur.
Bölge ülkeleri Suriye sorununa kendi beklentileri açsndan ar angaje konumdalar. Bu durum çözüme yönelik ortaya çkacak her türlü giriimi anlamszlatrmakta. Krizlerin çözülebilecei tek yer olan BM'de de barn zemini kalmad.
Olaylar bölgesel sorun olmaktan çkp küresel soruna dönümü durumda. Artk Suriye'de tüm dünyay sürece dâhil eden bir sava balad.
Otoyolda son çklar hzla geride kald.
Kadere rza gösterip kendi nefsi taleplerimizi bir kenara brakp son bir çk varsa onu da barn savasz kurulmas için kullanmamz gerekir.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/bolgesel-catismadan-kuresele%E2%80%A6/34342 |
