Dershanelerin kapatlmasyla ilgili balayan tartmalar farkl alanda hesaplamaya dönütü. Yaynlanmas suç kabul edilen belgeler hesapszca ortaya döküldü. Gelimelere bakldnda dershanelerin gereklilii veya gereksizlii düüncesi anlamn yitirdi.
Bir taraftan yllara bali ykmlar tamir edilmeye çallrken öte yandan yeni ykmlar gerçekletiriliyor. Yoksayan siyasetlerin ortaya çkartt sorunlarn kaldrlmas için olaanüstü bir çaba sarf edilirken; baka bir yok sayma tartmas balyor. Çözüm sürecinde dikkat edilmesi gereken tek konu: 'Kürt'ün haklarn iade ederken; Türk'ün hassasiyetini gözetmekti.' Oysa etnik yaplar üzerinden yaananlarn bilançosu yakn bir zamanda kamuoyuna da sunulmutu.
ç siyasetteki tartmalardan çkp bölgedeki gelimelere dikkat kesilmek gerekir.
Unutmamak gerekir Orta Dou'daki eksen deiikliinde ve yeni gelien siyasi dinamiklerde bugün varln tarttmz kavrama çok ihtiyacmz olacak.
D politikada bölgemizi derinden etkileyen gelimeler yaanyor.
ran Cumhurbakan Hasan Ruhani'nin ABD Bakan H. Barack Obama arasnda telefon görümesiyle yeni bir süreç balatm oldu. Bugünlerde ortaya çkan bilgilerden anlyoruz ki Ruhani seçilmeden önce ran-ABD arasnda temas balamt. Bu temaslarn sonucunda ABD'nin Suriye'ye yönelik müdahalesinin önlenmesinde Rusya kadar ran da rol üstlenmiti.
Suriye'ye müdahale yaplmamas, ABD ve ngiltere'nin ran'la diplomatik ilikileri yeniden kurmaya balamas ve P5+1 ülkeleriyle ran arasnda Cenevre'de nükleer müzakerelerin ilk etabnn baarsyla sonuçlanmas Orta Dou'da saflarn yeniden olumasna ve örtülü ittifaklarn aleniyet kazanmasna neden olmaya balad.
Bundan önce de 2002'de ABD'nin Irak' igaliyle balayan süreç Suudi Arabistan ve himayesindeki ülkelerin arzu ettii gelimeleri ortaya çkartmam ran'n pozisyonunu güçlendirmiti. Buna Afganistan igalini de eklemek gerekir. Bu durum en çok Suudi Arabistan, srail Likud ve ibirlikçi ülkeleri etkilemitir. Böylece varl bilindii halde fakat aleniyet kazanmam olan Suudi Arabistan srail Likud'u arasndaki ittifak ortaya döküldü.
Gelimeler gelecek siyasetlerin özeti gibiydi.
Geçen hafta srail Devlet Bakan imon Peres Kudüs'teki ikametgâhndan, BAE'nin Abu Dabi ehrinde düzenlenen güvenlik konulu bir toplantya video konferans aracl ile 29 Arap lidere bir konuma yapt.
Suudi Arabistan Kral'nn olunun da hazr bulunduu konferansa Bahreyn, BAE, Kuveyt, Umman, Yemen, Katar, Endonezya, Malezya ve Banglade temsilcilerinin de katld açkland.
Peres, konumasnda srail'in Ortadou'daki politikalarn övdüü ve slam dünyasn ran'a kar birlikte hareket etmeye çard kaydedildi.
Toplantda bulunan NYT yazarlarndan Thomas Friedman: 'Peres, konuulanlarn gizli kalmas artyla Körfez birlii Zirvesi'nin açlna katlmay kabul etti. srail Cumhurbakan srail bayrann önünde onu ve ülkesini diplomatik olarak tanmayan Körfez ülkeleri temsilcilerine hitap etti. ki taraf da bunun 'tarihi' bir an olduunun farkndayd' dedi.
Ajanslarda yer alan habere göre; Suudi prensi Velid bin Talal, ABD Bakan Obama'nn ran tarafndan 'kandrldn' iddia etti. Ülkesinin srail ile bir zmni ittifakn parças olduunu saklamayan Suudi lider, Obama'nn 'zayf konumu' nedeniyle bu anlamay yapmak zorunda olduunu, 'daha güçlü bir bakan olsa hayr diyeceini' iddia etti.
Suudi Prens, ran'n nükleer tesislerine yönelik bir srail saldrsna yönelik tepkisi sorulunca u yant verdi: 'Kamuoyu önünde (Arap Ülkeleri) buna kar olacak, özelde ise buna baylacaklar.'
Suudi prens, Sünnilerin 'srail'den çok ran'dan nefret ettii' iddiasn ise öyle açklad: 'ran tarihsel olarak büyük bir tehdit. Pers imparatorluu her zaman Sünni Müslüman Arap imparatorluklarna kar oldu. Tehdit ran'dan, srail'den deil. Bu bütün bölgeyi idare eden büyük bir imparatorluktu. Onlar Bahreyn'de, Irak'ta, Suriye'de, Lübnan'da Hizbullah ile ve Gazze'de Hamas ile birlikte. Onlar bu alanlara izinsiz giriyor.' Suudi prensin 'Sünniler' ifadesinin bugünkü karl muhtemelen 'Selefiler' olacaktr.
ran-Bat yaknlamas birçok ülkenin d politikasn ve ittifaklarn etkileyecek.
1979 ran slam devrimiyle birlikte Batda oluan politikalar artk deiecek; böylece yeni bir dönem balayacaktr. Bu güne kadar ran-ia kartl zemini üzerine olumu siyasetlerin tümü yeniden düzenlenecektir.
Batl siyasiler, akademisyenler, entelektüeller ve sanatçlar olumakta olan iklimi güçlendirmek için yeniden aratrmalara balayacaklar ve yeni bir dil oluturacaklar. Unutmamak gerekir ki; slam öncesi ve sonras ran medeniyeti her zaman dier slam medeniyetlerinden daha fazla batllarn ilgisini çekmitir.
ran Batya yaklarken Batl ittifaklar içinde yer alan ülkeler Dou'ya doru hareket etmekte ve kendi aralarnda yeni duruma kar ibirlikleri oluturma gayreti içinde gözükmektedirler.
Souk sava dönemi ve sonrasnda oluan stratejiler yeniden yorumlanrken; gelimeler jeopolitik, jeostratejik ve jeokültürel olarak da bölgeyi derinden etkileyecektir.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/orta-doguda-eksen-degisikligi/43289 |
