Dijital gelişmeler görsel kayıt cihazlarını artık daha kompakt bir hale getirdi. Elinizdeki fotoğraf makinesi ile kaliteli hareketli görüntü kaydedebilirsiniz. Böylece fotoğraf ve film çekimleri daha da kolaylaşmış oldu. İletişim için kullanılan mobil telefonlar bile kayıt cihazı işlevi görüyor.

Son yıllarda çıktığım tüm seyahatlerde fotoğraf makinemi yanımdan eksik etmiyorum. Genelde sorunlu coğrafyalarda gezindiğim için çekebileceğim bir fotoğrafın oradaki durumu bütün dünyaya anlatması için önemli olduğunu düşünürüm. Haber ve belgesel fotoğrafçılığın büyük bir güç olduğuna hepimiz tanığız. Bir fotoğraf savaş başlatabilir veya bir fotoğraf savaş durdurabilir.

Fotoğraf makinesinin bulunmasıyla sanat ve siyaset alanında dünya da yeni bir dönem başladı. Fotoğraftaki gelişmeler 7. sanat olarak da nitelendirilen sinemanın keşfini sağladı. 20. yüzyıl sinema alanında önemli tartışmalara neden oldu. Bir kısım rejimler sinema dilini kendi düşüncelerinin propaganda aracı olarak gördüler.

Kapitalizm, Marksizm ve Faşizm sinema diline sıkça müracaat etmişlerdir.

Sinema dilinin gücü itibariyle iki filmi örnek verebilirim. Charlie Chaplin'in yönettiği ve oynadığı Modern Zamanlar'da (Modern Times-1936) Kapitalizme, "Büyük Diktatör'de" (The Great Dictator-1940) ise Nazizm'e, Adolf Hitler'e yönelik eleştirileri en önemlilerindendir.

Sinema dili kurgu olmasına rağmen kitleler üzerinde büyük bir etki ortaya çıkardı. Sinemanın manipülatif diline en fazla; ABD, İngiltere, Fransa ve eski SSCB başvurmaktaydı. İslam dünyası bu konuda ziyadesiyle geri kalmış durumda. Sinemanın bu dilini tartışmasız en çok Hollywood kullanıyor.

Doğu toplumlarının "öykünmeci entelektüelleri" sinema dilini kendi toplumlarını terbiye etme ve modernleştirme aracı olarak görmüşlerdir. Bunun en önemli örneği Mısır, İran ve Türkiye sinemasıdır.

Bizde sinema dili ilkel bir Modernleştirme, Batılılaştırma ve çoğunlukla dine karşı sekülerleşmeyi hızlandırma aracı olarak kullanılmıştır. Yeşilçam yapımı filmlerin genelinde din geri kalmışlığı, din adamı ise fitnenin, sahtekârlığın ve düzenbazlığın karşılığı olmuştur. Tarihi filmlerimiz bundan farklı değil.

Sinema salonlarının dışında televizyon icat edilmesiyle dünya üçüncü bir evreye geçmiş oldu. Televizyonla görsellik büyük kitlelere ulaşmaya başladı.

Artık her ev bir sinema salonuna dönüştü. Yazılı metinlerin oluşturduğu düşünce dünyası hızlı bir şekilde çökmeye başladı. Sinema, televizyon ve internet yeniçağın en önemli iletişim araçları haline dönüştü. Siber savaş bu alanda gerçekleşiyor. Ülkeler birbirlerine görsel sanatların diliyle ayar vermeye başladılar.

Ülkemizle ilgili batı kamuoyunu en çok etkileyen film şüphesiz ABD-İngiliz ortak yapımı, Alan Parker'in yönettiği Geceyarısı Ekspresi'dir (Midnight Express-1978). O dönemde Türkiye'nin imajını bu film oluşturmuştu. İçeriği doğrudur veya yanlıştır sinema dilinin ne kadar etkileyici olduğunu bu filmde de görebiliriz.

Birçok ülkenin kültürünü ve tarihini gazete, dergi ve kitaplardan öğreniyorduk. Bir dönem sinema filmlerinden, şimdi ise televizyon programlarından. Bu konuda en önemli kanaati televizyon dizileri oluşturuyor. Dizilerde görülen yaşamlar gerçeğin bir parçası sayılıyor.

Gerçek ve kurgu arasındaki çizgi ortadan kalkmış durumda.

Uydu yayın sistemlerinin yaygınlaşmasıyla istediğimiz ülkenin televizyon yayınlarını seyredebilme imkânına sahibiz.

Son yıllarda artık ülkemizin tanıtımını ve imajını televizyon programları oluşturuyor. Turizme katkısı yadsınmayacak büyüklükte. Etkileşim coğrafyamız aynı zamanda hinterlandımız. Balkanlar, Kafkaslar, Orta Asya ve Orta Doğu. Türk dizileri bu bölgelerde beğenilerek izleniyor.

Türk dizilerinin başladığı saatlerde birçok şehirde sokakların nasıl boşaldığını gözlerimle gördüm. Övgülerin de eleştirilerin de tanığıyım. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin bazılarında dizilerimizdeki ahlaki temalar nedeniyle yasaklandı.

Son günlerdeki tartışmalar ışığında film ve dizilerin diliyle ilgili bir kısım önlemler alınmaya çalışılıyor. Yasaklarla varılacak hiçbir yer yoktur.

Hiç kimse geçmiş dönemin mükemmel olduğunu iddia edemez. Ama geçmiş dönemde iyilik kötülükten daha öndeydi.

Ayrıca bizim medeniyetimiz günahı yaygınlaştırmaz. Mevlana "Şefkat ve merhamette güneş gibi ol/Başkalarının kusurlarını örtmede gece gibi ol" der.

Yapımcılar, yönetmenler ve senaristler kendi medeniyet değerlerinden yola çıkarak bir dil oluşturma konusunda sorumlu davranmalıdırlar.