Ülkemizde yerel seçimler sona ermesine ramen tartmalar hala devam ediyor. Birkaç ilde seçim sonuçlarna itiraz edildi ve yeniden saym yaplma ihtimali var. Yerel seçim defteri kapandnda anlalan gündeme hzl bir ekilde cumhurbakanl seçimleri oturacak.
Dün birçok gazetenin sayfalarn kartrdm ilginç bir durum dikkatimi çekti: Dünya haberlerinin yer ald sayfalarn olmadn gördüm. Bir ksmnda da dünyadaki gelimeler iç siyaset malzemesi olarak kullanabilecekse yer alyordu. D politikadaki gelimeler artk gündem oluturmuyor. Entelektüeller de iç siyasete endeksli.
Her yüzyln bir krlma an vardr. 19. Yüzyl'n en önemli krlma an 1853-55 ve 1876-77 Osmanl-Rus harpleridir. Birincisi Krm Harbi'dir ve ikincisi 93 Harbi'dir.
Krm Harbi her ne kadar Osmanl Devleti ile Çarlk Rusya's arasnda olsa da; Osmanl Devleti'nin destekçisi ngiltere, Fransa ve Sardunya da bu savata yer almlard. Bat'da yaynlanan tarih kitaplarnda sava ngilizlerle Ruslar arasnda geçmi gibi kabul edilir. Bilge tarihçiler Krm Harbi'ni I. Dünya Sava ve 93 Harbi'ni de Osmanl Devleti'nin tasfiyesi olarak yazarlar.
20. Yüzyl'n en önemli krlma an Avusturya Aridükü Franz Ferdinand'n Bosna Hersek'in bakenti Sarajevo'da Srp saldrgan Gavrilo Princip tarafndan öldürülmesi olarak görülür. Bu olay I. Dünya Sava'nn fitilinin atelenmesidir. lk bata olaylar küçük ve bölgesel görülebilir, sonuçlarna bakldnda nelere sebebiyet verdii daha kolay anlalabilir. Kim bilebilirdi ki Sarajevo'da atelenen fitilin Avusturya-Macaristan mparatorluu'nun, Osmanl Devleti'nin ve Çarlk Rusya'snn sonunu getireceini.
Muhtemelen bu yüzyln sonuna gelindiinde siyaset bilimciler ve tarihçiler en önemli olaylarn balangc olarak Krm'n Rusya'ya ilhakn yazacaklar.
ABD-AB, Rusya'y Krm ilhakndan vazgeçirmek için ilk hamle diplomas olmutu. Bu alanda yaanan baarszln ardndan siyasi ve ekonomik yaptrmlara bavuruldu. NATO ile olan ilikiler kesildi ve G-8'deki üyelik askya alnd. Buna ek olarak NATO Polonya'da ve Karadeniz'de askeri tatbikatlara balad. Buna karlk Rusya da doalgaz ve batl irketlere ambargo kartn devreye soktu. Snrlarna yakn bölgelerdeki askeri tatbikatlar bir tehdit olarak gördüünü, Krm'a ve bat snrlarna uzun menzilli füzeler yerletireceini açklad.
ABD Bakan Obama'nn Krm için savaamayacaklarn beyan etmesi aslnda; ABD-AB'nin görünürde Krm krizini çözebilecekleri bir argümana sahip olmadklarn göstermesi için yeterli olmutur.
Siyasi ve ekonomik ambargonun dnda kullanlabilecek tek koz Rusya'ya da demokrasi gerektiidir. Rusya Federasyonu 83 federal bölgeden olumaktadr. Muhtemeldir ki önümüzdeki günlerde federal yaplarda demokratik talepler yükselmeye balayabilir. Böylesi bir operasyonun sonuçlarn kestirmek güçtür.
Krm Sorunu çözülemezse dünyada yeni bir süreç balayacak. Birçok özerk, federe ve konfedere yaplarn parlamentolar ilhak karar alarak, referanduma gidip etnik bütünlük salayabilecekleri komu devletlere katlabilecekler. Ayrca güçlü ülkeler güçsüzlere kar bu argüman kullanabilecek.
Bugüne kadar sava, iç sava, igal, referandum veya karlkl rzayla kazanlm bamszlklara tanklk etmitik. lk defa etnik aznln çounluu oluturduu özerk bir parlamentonun ald kararn halka onaylatlmasyla bir ilhak yaanyor.
Etnik farkllklar sorunlu olan ülkeleri bekleyen en büyük tehlike budur. Sadece o etnik yapnn ve onu kabul edecek ülkenin bedel ödeme gücü önemli. Bu yola yönelecek güçsüz ülkelerin güçlü bir garantörleri yoksa tecridi ve ambargoyu göze alabilmelidirler.
Krm'n Rusya'ya ilhak gerçek anlamda Pandora'nn kutusunun açlmasdr.
Bunun ilk belirtileri ortaya çkmaya balad. Belarus'ta (Beyaz Rusya) Rusya kart gruplar internet üzerinden bir kampanya balattlar. Rusya snrlar içinde yer alan Smolensk ehrinin Belarus'a ait olduunu ve kendilerine verilmesini talep etmektedirler. Bu tür haberlerle ve sorunlarla önümüzdeki günlerde daha çok karlaacaz.
Krm örneklii dünyada yeni çatma alanlar ortaya çkartacak.
Bosna-Hersek'e dikkat.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/pandoranin-kutusu-acildi/51163
|
