Rusya ile Bat arasnda Yanukoviç'in devrilmesiyle bagösteren kriz birinci haftasn geride brakt. Hafta diplomatik görümeler ve tehditler içeren söylemlerle geçti.
Ukrayna'da Krm üzerinde younlaan kriz bize göstermitir ki; güçlü bir ülkenin küresel anlamda oluabilecei bir sorunu dengeleyebilecek bir organizasyon yok. Devreye girildiinde daha büyük sorunlarn domasna neden olacak gelimelerin yaanmas kaçnlmaz.
Krm üzerinden yürüyen krizden alnmas gereken bir ksm dersler vardr.
Güçlü ülkelerin hukuklarn dayatabilecekleri bir zeminin halen var olduu görülüyor. Gerçi bu tür müdahalelerde dünyay ikna etme bakmndan ABD Rusya'ya göre daha baarl. En azndan halkla ilikiler düzenlemesi daha etkileyici.
Rusya her zamanki gibi estetikten yoksun ve kaba hamleler yaparak istediini elde ediyor.
Rusya operasyon meruiyetini, Yanukoviç'in yardm talebini içeren bir kâda dayandryor.
ABD olsayd önce halkn oylaryla iktidar olan bir liderin muhaliflerin talebini içeren uzlama metnini imzalamasna ramen devrilmesini antidemokratik olarak görür, iktidar ele geçirenlerin terörist olduklarn söyler, diplomatik ilikileri kesmekle tehdit eder ve BM Güvenlik Konseyi'nin kaplarn zorlard.
BM'den arzu ettii sonucu çkartamayacan anlad andan itibaren de ngiltere ile birlikte AB ülkeleriyle NATO emsiyesi altnda ortak bir harekâta girerdi.
Rusya Bamsz Devletler Topluu ve anghay birlii Örgütü'nü hiç dikkate almad. Sadece Çin BM Güvenlik Konseyi'nde yorumlanmaya muhtaç bir dille Rusya'ya destek vermeye çalt.
Rus haber ajanslarna baktmda Ukrayna'da halkn seçtii bir cumhurbakanna darbe yapldyla ilgili haberler bizim Msr'la ilgili söylediimizden daha az.
Rusya ii uzatmadan hemen askeri operasyona balad ve Krm' kontrol altna ald. Müzakereleri müdahaleden sonraya brakt. imdi de ABD-AB ile müzakere sürecini balatt.
ABD-AB ittifaknn elindeki yegâne güç; meruiyet itiraz, ambargo tehdidi ve NATO'dur.
Meruiyet itiraznn gerçek bir karl yok. ABD Irak' igal ederken BM'den karar çkartamamt ve operasyonu ngiltere ile birlikte birkaç müttefikiyle yapmt.
Ambargo tehdidi, bunun da meruiyet itiraz gibi bir karl yok. Rusya ran'a benzemiyor. Halen birçok AB üyesi ülke Rus doal gazna ihtiyaç duyuyor. Kald ki AB'ye üye ülke liderlerinin ve siyasilerinin büyük bir ksm Rus irketlerinin danmanlar veya ortaklar. Gazprom'da olduu gibi.
Geride NATO tehdidi kalyor ki: Ukrayna da Gürcistan gibi NATO üyesi deil. NATO bu aamada ancak Rusya ile olan ilikilerini askya alabilir. Bu konuda NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, 'NATO'nun Rusya ile i birliinin tümünü gözden geçirme karar aldn' açklad.
ABD'nin elinde tuttuu bir dier kart ise önümüzdeki ay yaplacak olan G-8 zirvesinde Rusya'nn üyeliinin askya alnmas ve davet edilmemesi olacak.
Obama'nn 'bedeli olur' açklamasnn en gerçekçi karl Rusya'da demokrasi talebiyle halkn sokaa dökülmesi olabilir. Putin'in ikinci dönem devlet bakan seçiminde bu tür gösteriler olmutu. Rusya'nn demokrasi refleksinin Bat ülkeleriyle benzemediini herkes gördü.
Rusya, Krm'da siyasi ve askeri acdan üstünlüü ele geçirmi gözüküyor bundan ötesi Ukrayna'nn gelecei.
Bu konuda elde iki senaryo bulunuyor:
-Krm'a Güney Osetya modelinin uygulanmas ve Ukrayna'dan kopartlmas.
-Ukrayna'nn Ukrayna ve Rus dilini konuanlarla, Katolik çounluk ve Ortodoks aznlk mezhebi anlaynda güneydou aksi üzerinde federal anlay dâhil olmak üzere bölünmesidir. En hafifi federal bölünmedir.
Krm'n kaderinin belirlenecei referandum 16 Mart tarihine alnd. Krm Türkleri tarihte yaananlarn nda hassas bir siyaset izlemeli. Anavatana dönüü hzlandracak ve siyasal haklar gelitirecek admlar atlmal.
Rusya sorunun çözümü için ABD ve AB ile ayr ayr masaya oturuyor.
lk raunt ABD-AB'nin olmutu. kinci rauntta stratejik ve psikolojik üstünlük imdilik Rusya'nn elinde gözüküyor.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/bati-ittifakinin-kirim-sinavi/50664
|
