Ukrayna krizi Rusya ile AB-ABD arasındaki ilişkilere yeni bir boyut getireceğe benziyor. Bölgedeki gerilim her geçen gün bir önceki güne göre artıyor.

Ülkedeki oy dağılımı siyasi dengenin göstergesi gibi.

Ukrayna'da son başkanlık seçimlerinin 17 Ocak 2010'da yapılan ilk turunda Viktor Yanukoviç oyların %35,32'sini ve Yulia Timeşenko ise %25,05'ini almıştı. İkinci turda Rusya yanlısı siyaset izleyen Yanukoviç oyların %48,95'ini alarak Cumhurbaşkanı seçildi. AB üyeliğini savunan Timeşenko ise % 45,47 oranında oy alabildi.

Oyların şehirlere göre dağılımına baktığımızda: ülkenin kuzeybatısı geleceği başta AB'ne üye olmak üzere Batılı ittifaklar içinde yer almayı, güneydoğusuysa geleceği Rusya'yla birlikte hareket etmekte görmekte.

Bugüne nasıl gelindi:

1996 anayasasında cumhurbaşkanına verilen yetkilerin bir kısmı 2004'teki Turuncu Devrimle birlikte Ocak 2006'da yapılan değişikliklerle başbakana devredilmişti.

Yanukovıç, cumhurbaşkanı olduktan sonra Anayasa Mahkemesi yapılan değişikliklerin anayasaya aykırı olduğunu ilan ederek 1996'daki anayasayı yürürlüğe koydu. Böylece birey hak ve özgürlükleri daraltılmış, cumhurbaşkanının yetkileri artırılmış ve batı tarzı demokratik süreçten geri dönülmüştü.

Yanukoviç'in Kasım 2013'te ülkesinin AB'ne üye olmak için yıllardır yürüttüğü uyum çalışmalarının sonucunda imzalanması gereken ortaklık anlaşmasını reddetmesi ve rotayı Rusya'ya çevirmesi bardağı taşıran son damla oldu.

Aylarca süren protesto gösterilerinin sonucunda geçen hafta cumhurbaşkanlığının konutları, parlamento ve kamu binaları işgal edilince Yanukoviç'in başkent Kiev'i terk edip seçimlerde en büyük desteği aldığı ve uzun süre valiliğini yaptığı Donestk'e yakın Horlivka'ya gittiği açıklandı.

Bugün gelinen noktada Ukrayna Parlamentosu Yanukoviç'in Kiev'i terk etmesini fırsat bilerek onu cumhurbaşkanlığı görevinden aldı ve meclis başkanını geçici olarak görevlendirildi.

Parlamento önümüzdeki günlerde yeni cumhurbaşkanını atayacak, hükümet kurulacak ve 25 Mayıs'ta devlet başkanlığı seçimi yapılacak. Ayrıca Cumhurbaşkanı Yanukoviç ve İçişleri Bakanı Vitaly Zaharçenkov hakkında uluslararası arama kararı çıkartıldı.

Yanukoviç, halen meşru cumhurbaşkanı olduğunu, parlamentodaki arkadaşlarının öldürülme tehdidi altında bulunduğunu ve Rusya'nın kendilerini koruması gerektiğini açıkladı.

İşin ilginç yanı; Yanukoviç, gösterilerin sona ermesi ve muhaliflerin taleplerinin yerine getirilmesi için AB gözetiminde anlaşma imzalamasına rağmen görevinden alındı. Dikkat edilmesi gereken nokta ise Yanukoviç'in halkın oylarıyla seçilmiş olmasına rağmen, gösterilerin sonucunda ortaya çıkan yeni durumu Batı'nın onaylamış olması.

Yeni kurulacak hükümete, başta AB olmak üzere ABD ekonomik yardımda bulunacağını açıkladı. Geçici yönetim de cumhurbaşkanlığı seçimine kadar 'AB ortaklık anlaşmasını' imzalayacağını açıkladı.

İlk turu ABD-AB ekseni kazanmış ve Rusya siyaseti geriletilmiş gibi gözüküyor.

Oysa Ukrayna'da olaylar yerelden çıkıp bölgesel ve küresel boyuta doğru gelişiyor. Artık konuşulan; Ukrayna'nın bütünlüğünü koruyup koruyamayacağıdır. İlk test sahası Kırım.

Kiev'de göstericilerin belirli bir başarı elde etmesinin ardından olaylar Kırım'a sıçradı. Dün Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde Rusya yanlısı silahlı göstericiler Parlamento ve Başbakanlık binasını ele geçirdiler ve Rusya bayrağını astılar.

Rusya ordusuna ait 5 askeri araç Simferepol'e (Akmescit) giderken durdurulduğu ve üssüne döndüğü iddia edildi.

Kırım Parlamentosu özerk cumhuriyetin son olaylara dair karar vermesi konusunda yapacağı toplantı olaylardan dolayı 10 gün sonrasına ertelendi.

Bu arada Rusya Devlet Başkanı Putin:

Ukrayna sınırı boyunca bulunan askeri birliklerini kırmızı alarma geçirdi ve Kırım Sivastopol'deki donanmada tatbikat başlattı.

Güney Osetya Özerk Cumhuriyeti'nde yaptığı gibi; başta Kırım olmak üzere Ukrayna'da yaşayan Rus asıllıların çifte vatandaşlık almaları için çalışmaları hızlandırdı. Böylece Rusya, vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için Gürcistan'a bağlı Güney Osetya Özerk Cumhuriyeti'nde yaptığı gibi müdahale edebilme hakkı elde etmiş olacak.

NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen Ukrayna'nın güneyindeki Kırım bölgesinde tırmanan olaylarla ilgili, 'Kırım'daki gelişmeler endişe verici. Rusya, tansiyonu yükseltecek ve yanlış anlaşılmalara mahal verecek eylemlerden kaçınmalı' diyerek Rusya'yı uyardı.

Ukrayna'nın geçici cumhurbaşkanı Oleksander Turçenov, ülkenin kimi yerlerinde 'ayrılıkçılığa dönük bazı tehlikeli işaretler gözlendiği' uyarısında bulundu. Kırım'da Parlamento ve Başbakanlık binasını işgal edenleri terörist olarak nitelendirdi. Rusya'yı da askeri anlaşmalara sadık kalması konusunda ikaz etti. Rus askerlerinin anlaşmaları ihlallerini savaş sebebi sayacaklarını açıkladı.

Anlaşılan gerginlik önümüzdeki günlerde daha da tırmanacak.

Önceki gün Kiev'deki geçici yönetimi destekleyen yaklaşık 20 bin Kırım Türkü başkent Simferepol'de parlamentonun önünde 'Ukrayna Rusya değil' sloganları attılar.

Ukrayna-Rusya arasında tırmanan gerilimde en çok dikkat etmesi gerekenler şüphesiz Kırım Türkleri olmalıdır.

Tarih birçok örnekliği barındırıyor. Kırım Türk siyasileri dengeli bir siyaset izleyerek ülke bütünlüğünü savunmalıdırlar.

Savaş ihtimali yüksek, Kırım'a dikkat.

http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/kirima-dikkat-savas-kapida/50541