Ukrayna'da Kasm ayndan beri devam eden gösterilerde sona yaklald.
Tarihte bu ülke Osmanl Devleti, Avusturya-Macaristan mparatorluu, Lehistan (Polonya) ve Çarlk Rusya's arasnda paylalm bir durumdayd. Osmanl Devleti ve Lehistan zayflaynca Çarlk Rusya's Ukrayna topraklarnn büyük bir ksmna el koymutu.
I. Dünya Sava'nn ardndan 1919'da Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. lginç olansa; II. Dünya Savanda Ukrayna halknn bir taraftan Hitler'in öte yandan da Stalin'in ordularna kar savamasyd. Sava 6 milyona yakn insann ölümüyle sonuçland ve buna ramen ülke Sovyetler Birlii'nin yönetiminde kald.
Ukrayna, Sovyetler Birliinin datlmasnda ve yerine Bamsz Devletler Topluluu'nun kurulmasnda karar veren 3 ülkeden biriydi. 24 Austos 1991'de bamszln kazand. Bamszla ramen Rusya ülkeyi elinde tutmak için youn bir çaba sarf ediyor. Buna karn AB de Ukrayna'y üye ülkeler arasna almaya çalyor. Böylece Sovyetler Birlii daldktan sonra Ukrayna Rusya ve AB arasnda nüfuz mücadelesinin en youn yaand bir ülke konumuna geldi.
Ukrayna seçimlerine gözlemci olarak katlmtm. Gördüüm siyasi manzara AB ile Rusya taraftarlarnn eite yakn oy oranna sahip olmalaryd. Seçim sonuçlarn o günkü dünya gündemi, siyasi partilerin vaatleri ve ekonomik durum belirlemekteydi.
2004'de de bugüne benzer bir nitelikte halkn protestolar sonucu gerçekleen Turuncu Devrimle ülkede AB ve NATO üyeliine destek veren siyasi partiler yönetime gelmi, böylece Rusya'nn nüfuzu geriletilmiti. Ukrayna, Turuncu Devrimle rotasn AB'ne çevirmiti.
AB'ne taraf siyasi partilerin yolsuzluk batana sürüklenmeleri, ekonomiyi iyi yönetememeleri, AB'nin büyüsünü kaybetmeye balamas ve Rusya'nn dünya siyasetine geri dönmesi dengeleri deitirdi.
Rusya yanls siyasi partiler yeniden güven kazanm oldular ve 2010'da yaplan seçimleri Rusya yanls Bölgeler Partisi'nin Genel Bakan Viktor Yanukoviç kazanarak Cumhurbakan oldu.
Rusya Ukrayna'y yörüngesinde tutmak için ekonomik desteini artrd. Süreç zorluydu ve Rusya kendi güvenlii için son derece önemli gördüü bu ülkeden vazgeçebilecek durumda deildi.
Her ey bu andan sonra balad. Yanukoviç Cumhurbakan olduktan sonra ilk olarak 2004 anayasas deitirildi ve yetkileri arttrld. Birey özgürlükleri daraltld merkezi yap güçlendirildi ve muhalif parti lideri tutukland. Barda taran son damlaysa AB ile ticaret anlamasnn imzalanmamas oldu.
lk bata gösteriler iddetten uzak büyük bir sükûnet içinde balad. Dikkate alnmaynca gösterilerin dozu artt ve özellikle ülkenin batsnda kamu binalar igal edildi. Cumhurbakan muhalif liderlere yönetimde yer almalarn önerdi, onlar reddettiler ve babakan ülkesinin çkarlarn korumak için istifa etti.
Son günlerde olaylar çatmaya dönütü. Kiev'deki çatmalarda 77 kii öldü yüzlerce kii yaraland. Rusya'nn ABD ve AB'ne Ukrayna'nn içilerine karmamalar konusunda uyarmasna ramen Cumhurbakan Yanukoviç AB temsilcilerinin gözetiminde muhalefet temsilcileriyle uzlamak mecburiyetinde kald.
Uzlamann sonucunda 48 saat içinde Devlet Bakannn yetkilerini snrlayan 2004 anayasasna geri dönü salanacak, 10 gün içinde ulusal birlik hükümeti kurulacak, gösterilerde tutuklananalar serbest braklacak, AB ile imzalanmas gereken ticaret anlamas AB'ne üyelik konsepti içinde yeniden ele alnacak ve Devlet Bakanl için erken seçime gidilecek.
Göstericiler Yanukoviç'e güvenmediklerini, anlamann uygulanmaya sokulduktan sonra sokaklardan çekileceklerini açkladlar.
Son olarak muhalefet lideri Yulia Tymoshenko, tutukluluunun kaldrlmas için meclise sunulan yasa kabul edildikten sonra serbest brakld ve parlamento kararyla Yanukoviç görevden alnd.
Gerilimin devam ülkeyi bölünme aamasna tayabilirdi.
Ukrayna Dou-Bat arasnda geleceini aryor. Bu durumda ilk raundu kimin kazandn zaman gösterecek. AB daha avantajl gözüküyor.
Rusya-AB arasndaki rekabet, etnik, mezhebi ve ekonomik sorunlara ramen Ukrayna halk demokratik bir kültüre sahip olduunu gösteriyor.
Turuncu devrim ve son gösteriler demokrasinin çözüm gücünü ortaya koymutur; o da seçimdir.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/gelecegini-arayan-ulke-ukrayna/50458 |
