Bizler iç siyaset ve Suriye sorununa kilitlenmiken öte yandan Filistin-srail bar görümelerinde sona doru yaklalmakta.
2010'dan itibaren kesilen Filistin-srail bar görümeleri geçen yldan itibaren 7 aydr devam ediyor ve süreç Mart aynda bitmi olacak.
Görümelerde taraflarn taleplerinin yan sra ABD Dileri Bakan John Kerry'nin teklif etmeyi düündüü plan yava yava belirmeye balad.
ABD Bakan Barack Obama son srail ve Filistin ziyaretinde taraflar 1967 snrlarnda Dou Kudüs'ün Filistin'in bakenti olduu iki devletli bir çözüm üzerine uzlamaya çarmt. Anlalan ABD'nin resmi görüü bu dorultuda bulunuyor.
Kerry'nin planna göre:
- Dou Kudüs bakent olmak üzere bir Filistin Devleti kurulacak ama egemen olmayacak.
- Dou Kudüs'ün yönetimi için de Suudi Arabistan ve Ürdün'ün de yer alaca bir uluslararas komisyon tarafndan yürütülecek.
- Kurulacak Filistin Devleti'nin snrlar ve hava sahas srail tarafndan kontrol edilecek.
- srail, Filistin, Ürdün ve ABD'nin oluturduu ortak bir güç, Ürdün Vadisi gibi bölgelerde ortak denetim yapacak.
- srail Filistin topraklarnda scak takip yapabilecek.
- Bat eria ve Dou Kudüs'teki Yahudi yerleimleri boaltlmayacak ve srail bu bölgeler için kira ödeyecek.
- Filistinliler srail'i Yahudi Devleti olarak tanyacaklar. Böylece yurtlarndan sürülmü milyonlarca Filistin'in geri dönü hakkndan vaz geçmek zorunda kalnacak.
- Geri dönü için sembolik birkaç ailenin dnda oluturulacak bir fonla Filistinli mülteciler Avustralya'ya yerletirilecek.
- Paris sözlemesindeki gümrük uygulamalaryla Filistin Devleti Hayfa ve Ashdod limanlarn kullanabilecek.
- Bat eria ve Gazze'yi birbirine balamak için El Halil-Gazze ehirleri arasnda toprak takasna dayal hzl tren hatt kurulacak.
Kerry plannn ana hatlar bunlar.
Bu artlar altnda kurulacak Filistin Devleti egemenlikte deil, temsiliyette bamsz olacaktr.
Bugüne kadar yaplan görümeler ve anlamalar not dümeliyim:
1949 Lozan Konferans, 1978 Camp David süreci, 1991 Madrid Konferans, 1993/95 Oslo Süreci, 1991, Hebron Protokolü, 1998 Wye River Memorandumu, 1999 arm el-Sheikh Memorandumu 2000 Camp David zirvesi, 2001 Taba Zirvesi, 2003 Yol Haritas, 2005 Hareket serbestisi Anlamas, 2007 Annapolis Konferans ve 2008 Ehud Olmert-Mahmud Abbas Görümesidir.
srail Babakan Benjamin Netanyahu bu plann iki maddesine itiraz etmektedir. Bunlar, Dou Kudüs'ün statüsü ve Ürdün Vadisi'ni ortak güç tarafndan kontrolüdür.
Filistinli gruplarn tümü plana kar çkmaktadrlar.
Bu artlar altnda bar salanamazsa Kerry plan da daha öncekilerin hizasna yazlacak ve tarihteki yerini alacaktr.
ki devletli egemen bir Filistin Devleti ksa bir zaman diliminde çözüm gibi gözüküyor olabilir.
Filistin-srail sorununun çözümü: Müslümanlarn, Musevilerin ve Hristiyanlarn ortak bir gelecei beraber kurmalarndan geçer.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/kerry-planinda-filistin-devleti-egemen-olabilecek-mi/50334 |
