Türk milletinin tarihi yürüyüünün durdurulduu dönemlerin 100. yllarn idrak etmeye baladk. Balkan Savalarnn 100. yln geride brakmak üzereyiz.
ki gün sonra da Sarkam harekâtnn 99. yln anacaz. Tarihimizde 1863 Viyana bozgunuyla balayan duraklamann, ardndan gerileme ve çökü dönemlerinde birçok trajik vaka yaanmtr. Bunlarn banda üphesiz iki tanesi önemlidir.
Bunlardan birincisi 1876-77 Osmanl Rus harbidir ki halk tarafndan 93 harbi olarak adlandrlr. Büyük tarihçiler bu sava gerçek anlamda Osmanl Devleti'nin miadn tamamlad ve Türk milletinin tarihsel yürüyüünün durdurulduu sava olarak kabul ederler. Ardndan gelien her olay Anadolu'da kalabilme mücadelesidir.
kincisi ise 24 Aralk 1914'de I. Dünya Sava'na giriimizle birlikte yaplan Sarkam harekâtdr.
Bu harekât esnasnda yaananlarn tanklar çok yakn bir zamana kadar aramzdaydlar. Sarkam harekât zihinlerimizde büyük bir ac olarak yer ald.
Harekâtn yapl mevsiminden, emir komutadaki sorunlardan ve sonuçlarndan yola çkarak sürekli tartlmaktadr/tartlmaya da devam edilecektir.
Bir yl sonra I. Dünya Sava'nn balangcnn 100. yln idrak edeceiz.
Tarihimizde üzerinde en fazla tartlan olaylar bu yllara ait olanlar oldu. I. Dünya Sava'na giri, Sarkam harekât, Çanakkale harbi, Msr Sina'daki Kanal savalar, Irak Cephesi Kut'ül Amare sava, Tehcir, Hicaz Müdafaas, Kudüs ve Badat'n düüü, Filistin Cephesi, Kafkas harekât, Mondros mütarekesi, ardndan Milli mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluu…
Önümüzdeki aylarda gündem hafiflerse bu konular üzerinde yeniden tartmalar balayabilir.
O dönemde yaananlar gerçek anlamda adilane anlalmad ve anlatlmad sürece bugün içinde bulunduumuz gerilimleri anlamamz mümkün deildir.
I. Dünya Sava'yla ilgili bugüne kadar tarih kitaplarnda okutulmu olan bilgilerin doruluu artk tartlyor.
Osmanl Devleti yöneticileri I. Dünya savann öncesinde müttefik bulmak için ngiltere, Fransa ve Rusya ile görümeler yapmt. Üç ülke Osmanl ile ittifak yapmaktan kaçndlar. Sonuç olarak Osmanl Devleti Almanlarla birlikte hareket etmeye mecbur brakld.
Evet, ben iki gün sonra 99. yln idrak edeceimiz Sarkam harekâtyla ilgili bir iki konuya deinmek istiyorum. unu söylemeliyim ki; Türk tarihi içinde büyük kadre urayan ahsiyetlerden bir tanesi de Enver Paa'dr.
14 Ocak 1914'de Rus mparatorluu Dileri Bakan Sergey Sazanov Çar II. Nikola'ya verdii raporda çkacak olan bir savata ngiliz ve Franszlarn da bilgisi dâhilinde stanbul igal edilecekti.
Osmanl'nn I. Dünya Sava'na giriiyle birlikte ilk harekât Sarkam oldu.
Sarkam harekâtyla Ruslar Bat Cephesine ve Balkanlara ydklar askeri güçlerinin bir ksmn Kafkaslara kaydrmak zorunda kaldlar. Bu harekât Almanlarn dou cephesinde üstünlüü ele geçirmesini salam ama en önemlisi Ruslarn bakent stanbul'u igal etme planlarn bozmutur.
Ayrca Sarkam harekâtyla Osmanl Devleti Kafkaslar ve Orta Asya'ya ulamak istiyordu. Ruslar bundan endielenerek ngiltere ve Fransa'ya Osmanl Devleti'ne Bat'dan acilen bir cephe açlmasn istemilerdir. Çanakkale Sava bunun sonucudur.
Sarkam harekât iyi planlanm bir harekâttr. Emir komuta içindeki tartma ve plana uymama büyük bir trajediye neden olmutur. Tek kurun atmadan 92 bin kiinin donarak öldüü iddias doru deildir. Rus kaynaklarnn 92 bin iddiasnn dnda kayplar Genelkurmay, Alman ve ngiliz kaynaklarna göre 18.000-30.000 arasnda kabul edilmitir. üphesiz bu bile çok önemlidir.
Osmanl Ordusu'nun kayb büyüktür ama Ruslarn kayb da az olmamtr. 12.000 civarnda kayptan bahsedilir.
Nitekim Ruslar Ocak 1915'den-Mart 1916'ya kadar bölgede baka bir harekât yapamamlardr.
Sarkam harekât Ruslarn Anadolu'da tahayyül ettikleri farkl dini ve etnik devletin kalcln ortadan kaldrmtr. stanbul'un igalini önlemitir. Bu topraklarn anavatan olmasnn ilk basama Sarkam harekâtdr.
Osmanl I. Dünya Sava'na girmemi olsayd topraklarn savamadan kaybedecekti ve bugün mevcut olan toprak kadar da kalmayacakt.
Umarm ideolojik saplantlardan kurtularak bu dönemi adalet ve merhamet dairesi içinde objektif tartabiliriz.
Bu harekât bir kahramanlk destandr, ehit düen vatan evlatlarn büyük bir minnet ve rahmetle anyorum.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/sarikamis-harek%C3%A2ti-olmasaydi/44761
|
