nsanln beklentilerini karlamak için hareket eden herhangi bir kurum yok. Küresel bir sava var ve herkes kendi çkarlarnn peine dümü. Birlemi Milletler 5 ülkenin kararlarna teslim olmu durumda. Hak, adalet ve özgürlük kavramlarn temsil edecek uluslararas organizasyon olmad gibi; ülke de yok.
Son 30 yl içinde Balkanlar, Kafkaslar, Orta Asya, Orta Dou ve Afrika'da ölen insan says 2 milyondan fazla ve göç edenler ise 10 milyona yakn, sakat kalanlarn says bilinmiyor.
1989'da Sovyetler Birlii'nin çözülmesiyle balayan süreç dünyann önüne tek kutupluluu koydu. Böylece ABD tek kutuplu dünyada artk serbest hareket etmeye balam ve onu dengeleyecek hiçbir güç kalmamt.
11 Eylül 2001'deki Amerikan iç ihtilali 'yeni muhafazakârlk (Neo Con)' düüncesi ekseninde tek kutupluluun ideolojik dilini oluturmutu. Bu dil her ülkeye birey hak ve özgürlüklerden önce 'güvenlik kayglarn' merkeze alacak düzenlemeler yapma mecburiyeti getirdi. Hak ve adalet kavramlar ötelenmi güvenlik kaygs öne çkartlmt. spanya, Türkiye ve ngiltere örneklerinde olduu gibi tereddüt içinde olan ülkelerde de 11 Eylüller gerçekleiyordu. Terör terbiye edici bir rol üstlenmiti.
Bu durumdan en çok 'yeni muhafazakârlktan' beslenen ülkeler ve slam dünyasndaki totaliter rejimler yararlanyordu. Bask, iddet, iç sava ve igaller sürdürülebilir bir siyaset yöntemi deildi. Dünyann bu boyutta bir gerilimi tamas mümkün gözükmüyordu.
2008'de ABD seçimlerini Demokratlarn ve Obama'nn kazanmas yeni bir siyaset tarznn oluaca beklentisini artrmt. Bu kez dünya üzerinde 'yeni muhafazakârlarn' oluturmu olduu siyasetten daha demokratik ve paylamc bir siyasete geçiin mücadelesi balamt.
Bugün küresel gerilimin nedeni lml ve radikal düünce arasndaki çatmann devam etmesidir. Kazanan sonucu belirleyecek. Orta Dou da bu sonuç üzerinden ekillenecek.
Yeni muhafazakârlarn ve paydalarnn dünyay soktuklar bu sava sarmalndan kurtulmak için küresel ve bölgesel yeni ittifaklar oluuyor. Bu ittifakn en önemli aktörlerinden birisi Rusya ve dieri ran gözüküyor.
slam dünyasndaki halklarn, içinde bulunduklar totaliter sistemlerden kurtulma düüncesinin ilk esin kayna '1979 ran slam Devrimi' olmutu.
Bu etkileim demokratik yöntemlerin dnda mevcut totaliter sistemlerin, halk kitlelerinin ayaa kalkmasyla deiebileceine olan inanc güçlendirmiti.
ran'da kurulan slami yönetim bunun liderliini yapmak ve yeni müttefikler edinmek üzere ksa sürede 'devrim ihraç etme' düüncesiyle; Orta Asya ve Orta Dou'da müttefik bulma arayna girdi. Ksa sürede devrim iç ve d etkenlerle temel felsefesinden ve evrensel slami bir anlaytan ayrlarak mezhebi bir eksene oturdu. Ayrca slam dünyas üzerindeki olas etkileimini durdurmak için Irak'la savaa sokuldu. ran-Irak sava Arap ve Farisi, Sünni ve ii ayrmn pekitirdi.
ran slam Cumhuriyeti'nin iilik karakteri, bölgede mezhebi temelde oluan gerilim, seçim sonuçlarna yönelik iç tartmalar, uluslararas sistemin propagandalar, ambargo ve sava devrimin slam dünyas üzerindeki etkisini azaltt. Böylece devrimler ça sona ermi ve devrim ihrac durdurulmutu.
slam dünyasnda ran'n müttefiki olarak Suriye Baas yönetimi, Lübnan'daki iiler, Filistin'deki bir ksm slami gruplar ve uluslararas sistem tarafndan eytaniletirmi yönetimler kalmt.
ran son seçimlerden sonra yeni bir siyaset izlemeye balad. Bölgedeki mezhebi gerilim ve savalarla birlikte yükselen radikal düüncelere kar 'mutedile' yöneldi.
ran slam Cumhuriyeti Cumhurbakan Hasan Ruhani'nin mezhebi bir siyaseti öncelemeyeceklerine ve nükleer silah elde etmeyeceklerine yönelik kararl açklamalarndan sonra; BM Genel Kurulu'nda iki gün önce 'dünya ile yapc angajman' savunan konumas yeni siyasetinin rotasn belirliyordu. Ruhani söylediklerini uygulayabilirse bölgede yeni gelimeler kaçnlmazdr.
2002'de AK Parti'nin iktidar olmas ve ilk dönemde AB ekseninde oluan demokratik reformlar slam dünyasn ran slam devriminden daha fazla etkilemiti. Halklar iktidarlarn seçimle deiebilir olduunu görmülerdi.
2010 tarihinden itibaren bölgemizde meydana gelen olaylarn oluturduu iklim Türkiye'nin izledii siyasetin farkl alglanmasna ve taraf gibi gözükmesine neden oldu. Tüm olumsuz gelimelere ramen halen Müslüman halklar nezdinde Türkiye'nin önemli bir karl var.
30 Eylül'de Babakan'n açklayaca demokratikleme paketiyle birlikte içteki sorunlarn çözüm yoluna koymu Türkiye'nin, bölge politikalarn da yeniden gözden geçirmesi gerekir.
Türkiye'nin misyonu yeryüzünde hakk, adaleti ve özgürlüü savunmaktr.
Türkiye, ran'la birlikte bata Suriye olmak üzere slam dünyasndaki sorunlarnn çözümünde yeni bir afak balatabilir. Böylece küresel çatmaya deil, bara destek vermi olurlar.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/orta-doguda-yeni-bir-safak-olabilir/39772
|
