'Bara giden yol yoktur,
Barn kendisi bir yoldur.' Gandi
Herkes soluunu tutmu Suriye'de olacaklar bekliyor. Bir taraftan ABD ve ngiltere parlamentolarndan müdahale ile ilgili karar çkartmaya çalyorlar. Öte yandan Rusya yeni öneriler sunuyor.
BM sorunun çözümü için iki temsilci atam olmasna ramen; Güvenlik Konseyi sorunun bandan beri ortak bir karar üzerinde uzlaamad.
Çözüm araylaryla geçen iki yl akn bir zamann sonunda 110 binden fazla insann ölümüne 7 milyona yakn insann iç ve d göçe maruz kalmasna neden olan bir iç sava yaanyor.
Rusya ve ABD arasnda karlkl atmalarla balayan süreç sorunu Suriye halknn sorunu olmaktan çkartt. Bugün Suriye halknn taleplerinin herhangi bir anlam kalmad. Sorun bölgesel ve küresel bir bilek güreine döndü. Suriye krizi üzerinden dünya yeni bir souk sava dönemine giriyor.
Rusya ve ABD Cenevre'de yeniden biraraya geldi ve yeni bir çözüm süreci üzerinde anlamaya varmaya çalyorlar.
Rusya, Suriye krizi münasebetiyle Orta Dou'da Sovyetler Birlii döneminden daha büyük üstünlük elde etmi durumda. Suriye krizini de çözebilirse bu kez konumunu daha güçlendirmi olacak.
Rusya'nn Suriye'deki kimyasal silahlarn kendilerinin kontrolünde BM denetimine açlmas teklifi Dileri Bakan Velid Muallim tarafndan kabul edilmesi müdahale sürecinin yeniden gözden geçirilmesini salamtr.
Ayrca ran devreye girerek 2014'de Bear Esad'sz bir seçimin yaplabileceini açklamas ve buna am yönetiminin itiraz etmemesi, çözüm yolunda yeni bir sürecin balayacann iareti saylabilir.
Büyük ihtimalle müdahale olmayacak ve Suriye Rusya'nn yed-i eminliine braklacak.
Bugün genel anlamda Suriye sorununda gelinen nokta 'kan ak' bir an önce durdurulsun. Dolaysyla tüm dikkatler Rusya-ABD arasnda Cenevre'de balayan görümelere çevrilmi durumda.
Buna ramen Suriye'de savaan muhalif unsurlar Rusya-ABD arasnda ortaya çkacak çözüm önerilerini kabul etmeyeceklerini açkladlar.
Geçmiteki çözüm giriimlerini hatrlamann yararl olacan düünüyorum.
Henüz ölü saysnn 10 bini bulmad bir dönemde; Mart 2012'de BM ve Arap Birlii Özel Temsilcisi Kofi Annan alt maddelik çözüm plan sunmutu. Plan müzakere sürecinin balatlmasn, atekes kurallarn, yarallarn tahliyesini, siyasi tutuklularn tahliyesini ve demokratik gösterilere müdahale edilmemesini içeriyordu. Plan Suriye yönetimi tarafndan kabul edilmiti. Bölge ülkelerinin farkllaan talepleri plann uygulanabilirliini ortadan kaldrd.
Kofi Annan'n baarszlnn ardndan BM ve Arap Birlii Özel Temsilcisi olarak Cezayir eski Dileri Bakan (1991-93) Lakhdar Brahimi atand.
Arabulucu deitiinde ölü says 10 binlerdeydi.
Brahimi'nin temaslarndan herhangi bir sonuç elde edilemedi. Geçen ylki Kurban Bayram'nda yapt atekes önerisi bile bir karlk bulamad. Bu konuyu 'hükümet ve muhalefet Suriye'yi ykma götürüyor' ifadesiyle açklamt.
Aralk 2012'nin son gününde Brahimi, 'Suriye'deki durum çok çok kötü. Giderek de kötüleiyor. Suriye halkn memnun edecek ve yasal haklarn verecek siyasi bir çözüme ihtiyaç var, yoksa Suriye cehenneme dönecek' ve 'Siyasi çözüm hala mümkün, ama bu her geçen günle zorlayor' diyerek krizden tek çk yolu olarak müzakereleri göstermiti.
Siyasi çözüm hala mümkün dendii günlerde ölü says 30 binlerdeydi.
Brahimi'ye paralel muhalifleri temsil eden Suriye Devrimi Muhalefet Güçleri Koalisyonu'nun eski bakan, din adam ve eski Emevi Camii mam eyh Ahmed Muaz el Hatib de sorunun müzakere yöntemiyle çözülmesi gerektiini söylemiti. Barn kurulmas için mevcut Baas hükümetiyle görüebileceklerini, hemen çözüm bulunmazsa ülkesinin yklmakta ve ölmekte olduunu açklamt.
Bir müddet sonra Muaz El Hatip, Körfez ittifak içinde yer alan ülkelerin her biri kendi çkarlar dorultusunda bir çözüm dayattklar ve müzakere sürecini engelledikleri için görevinden istifa etti.
El Hatip istifa ettiinde ölü says 70 binlerdeydi.
Arabulucu konumunda bulunan herkesin ortak kanaati: 'sorunun müzakerelerle çözülebilecei, savan daha büyük ykm getirecei' yönünde olmutur.
Dikkat edilmesi gereken bir dier konu ise; kriz bölge ülkelerinin iç güvenliklerini tehdit ediyor ve halklarn ayrtryor.
Lavrov ve Kerry bugünlerde Cenevre'de sürecini konuuyorlar, ölü says 110 bin.
Çözüm süreçleri baarsz oldukça ölümler 10 bin-20 bin artyor.
ç savata hükümet ve muhaliflerin birbirlerini tamamen yok edemeyecekleri ortaya çkt.
Bu andan itibaren yaplmas gereken müzakereye destek vermektir.
Çözüm bulunamad her gün ölüm, göç ve ykm katlanarak artacak.
Orta Dou'da, tüm totaliter sistemler deiinceye ve tüm kitle imha silahlar kontrol altna alnncaya kadar huzur olmayacak.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/barisin-kendisi-bir-yoldur/39533 |
