'Hammzn özü birdir' sözü kulanza geldiinde ya bir Azerbaycan Türk'üyle konuuyor veya Azerbaycan'dasnz. Azerbaycan Cumhurbakan merhum Haydar Aliyev 'Biz bir millet iki devletiz' demiti.
Tarih kitaplarmzda Balkanlar ve Orta Dou baskn bir karakter olarak yer ald için Kafkaslarla olan ilikilerimiz pek bilinmez. Orta Asya ile ilgili bilgi daarcmz 'Orhun Kitabeleri' ve büyük kavimler göçüyle anavatandan ayrlp Anadolu'yu 'anavatan' edindiimizdir. Arkamzda kimleri braktk veya yönümüzü batya döndüümüzde srtmz nereye yasladk bu bilinmez.
Okullarda okutulan Osmanl ve nklap tarihinde de Kafkaslara ait fazla bilgi yoktur. Oysa atalarmzn Kafda'nn ardnda yaayan insanlarn özgürlük mücadelesine katlnn izleri daha yenidir.
Zihnimizde Kafkaslara ait snrlar Artvin, Ardahan, Kars ve Idr'da sona erer. Edirne'den Kars'a kadar vatan topra sözü ziyadesiyle içselletirilmitir. Bizim için Kafda burada balar, ard bilinmezdir ve kimlerin yaadn hiç düünmedik.
1989'da Sovyetler Birlii çözülüp hayalimizdeki Kafda'nn ardnda yeni ülkeler ortaya çktnda tarih ve corafya idraki içinde olanlar büyük heyecan duydular. Kafkaslarda yeni devletler bamszlk talep ediyorlard ve yeni komularmz olacakt bunlar: Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan idi.
Sovyetler Birlii'ni oluturan batdaki federal yaplar ve nüfuz alanlar içinde yer alan ülkeler sorunsuz ayrlmlard.
Yüzyln utanc kabul edilen Berlin duvar yklp Bat ve Dou Almanya çatmasz bütünlemiti. Ksaca halk Müslüman olmayan ülkeler sorunsuz bir ekilde bamszlklarn kazanmlard.
Yeni Dünya düzeninin mimarlar Berlin Duvar'nn önünde zaferlerini kutlarken gözlerimizi Kafkaslara çevirmitik.
Sovyetler Birlii tarihten gelen bir refleksle bamszlk (azadlk) talep eden Kafkaslara yönelik iddetli bir politika izledi. iddet siyasetinden en fazla etkilenen Kuzey Kafkaslar ve Azerbaycan oldu.
Azerbaycan'n bamszlk talep edeceinden korkan Sovyetler Birlii, Ermenilere yönelik iddet kullanldn gerekçe göstererek 19 Ocak gecesi 35 bin Kzl Ordu askeri tanklar eliinde Bakü'ye girdi.
Azerbaycan Türkleri igale kar koydular. Yüzbinlerce insan Azadlk meydannda topland, katledileceklerini bile bile 'bir kere yükselen bayrak bir daha inmez' haykrlar eliinde Kzl Ordu askerlerinin ve tanklarnn önüne çktlar.
Özgürlük, adalet, eitlik talebiyle igale kar çkan, silahsz, ellerinde kendilerini savunacak hiç bir ey bulunmayan savunmasz Azerbaycan Türklerinin üzerine tank ve modern silahlarla donatlm Kzl ordu askerleri saldrdlar. Saldrnn bilançosu ard. 143 kii ölmü, 611 kii yaralanm, 841 kii gözaltna alnm ve onlarca kii kaybolmutu.
20 Ocak 1990 Türklerin tarihine unutulmamak üzere 'Qara Yanvar' veya 'Yanvar Katliam' olarak geçti.
20 Ocak Azerbaycan Türkleri için tarihi bir dönüm noktas oldu. 15 Eylül 1918'de kazanlp 28 Nisan 1920'de kaybedilen özgürlük (azadlk) bu kez kazanlacakt. 30 Austos 1990'da ilan edilen bamszlk dünya tarafndan 18 Ekim 1991'de kabul edildi. Bunun ardndan bamszlk mücadelesinin en önemli kahramanlarndan merhum Ebulfez Elçibey halkn büyük desteiyle 2. Cumhurbakan seçildi.
Bakü ziyaretime önce: 1918'de Azerbaycan Türklerinin bamszl için ehit düen Nuri Paa komutasndaki 'Kafkas slam Ordusu' askerleri adna dikilen kardelik antndan balyorum. Bu antn üstünde 20 Ocak 'Qara Yanvar' olarak anlan Bakü direniinin kahramanlarnn mezarlarna gidiyor ve Fatihalar okuyorum.
Onlar 'bir kere yükselen bayrak bir daha inmez' düsturunu bizlere tekrar hatrlattlar.
Ardndan devlet mezarlnda Azerbaycan'n özgürlüüne ve bugünkü konuma gelmesine katk vermi olan devlet adamlarn bata merhum Ebulfez Elçibey ve Haydar Aliyev'i ziyaret ediyorum.
Azerbaycan'n azadlk serüvenini bu mezarlar ziyaret ettiinizde görmeniz mümkün.
20 Ocak 1990'da Kzl Ordu askerlerine direnip, tanklarnn altna atlayarak 1918'de balayp 1920'de kaybettiimiz Azerbaycan Türklerinin bamszlk ateini yakan kahramanlar sayg ile anyorum.
Tarihte kanlarmz bir ve beraber ayn ülkü uruna akt.
Hammzn özü birdir.
http://yenisafak.com.tr/yazarlar/SuleymanGunduz/20-ocak-qara-yanvar-ve-azadlik-atesi/35928 |
